درمان نفخ شکم و معده :: طب اسلامی و ایرانی

درمان نفخ شکم و معده

hashem maleki | يكشنبه, ۱۵ شهریور ۱۳۹۴، ۰۷:۵۲ ق.ظ

درمان نفخ شکم و معده

نفخ یا باد شکم اصطلاحی پزشکی برای تعریف آزاد شدن گاز از دستگاه گوارش و خاج شدن آن از طریق معد مورد استفاده قرار می گیرد. نفخ شکم (باد شکم) در زبان عامیانه با نام های دیگری همچون گوز، چس، بو و … نیز شناخته می شود. باد شکم و خارج کردن آن امری نرمال و طبیعی همچون عرق کردن، تنفس و تپش قلب می باشد. در همه افراد حتی آنهایی که حس نمی کنند در روز باد شکم خارج می شود. برطبق تحقیقات بطور متوسط روزانه 15 مرتبه باد از شکم افراد خارج می گردد.

باد شکم پرتعداد و شدید(مفرط) می تواند باعث ناراحتی، خجالت و یا استرس بخصوص هنگامیکه نزدیک سایر افراد بوده و یا درمهمانی و مکان های اجتماعی می باشید، شود. پزشکان معتقدند در بیشتر موارد این مشکل را می شود با تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی کنترل نمود.

دلایل باد شکم (نفخ شکم)

دلایل معمول نفخ شکم (باد معده) شامل:

هوای بلعیده شده، اگر هوایی که هنگام خوردن و آشامیدن و بهمراه خوراکی ها و آشامیدنی ها بلعیده می شود، با آروغ و از طریق دهان خارج نشود، در دستگاه گوارش جمع شده و از مقعد خارج می شود.

غذاها و نوشیدنی ها، میزان گازی که در اثر خوردن غذاها و نوشیدنی ها و تلاش برای هضم آنها تولید می شود، بین افراد مختلف و خوراکی های مختلف، چه از نظر حجم و چه از نظر بو متفاوت می باشد.

یبوست، این مشکل عموما باعث نفخ شکم شده اما عموما میزان گاز را افزایش نمی دهد.

داروها و یا مکمل های دارویی، انواع مختلف داروها و همچنین مکمل ها می توانند باعث ایجاد باد معده گردند.

بیماری های خاص، همچون بیماری انسداد روده، بیماری کرون و یا سندرم روده تحریک پذیر.

تغییرات در سطح هورمونی، این نوع باد معده بیشتر در خانم ها بخصوص قبل از دوران قاعدگی رخ می دهد.

خوراکی هایی که باعث باد شکم (نفخ معده) می شوند

خوراکی هایی که باعث باد شکم می شوند عموما آنهایی هستند که پر از بعضی از انواع پلی ساکارید (polysaccharides) بخصوص الیگوساکاریدها از قبیل اینولین می باشند. مثال هایی از این غذاها شامل:

کنگر فرنگی، بروکلی، کلم، گل کلم، تره فرنگی، تربچه، شلغم

حبوبات همچون لوبیا، عدس و سایر انواع حبوبات

بادام زمینی، جو، گندم و مخمر درون بعضی از غذاها همچون نان

سیر، موسیر، پیاز و سیب زمینی و سیب زمینی شیرین

لبنیات در افرادیکه با لاکتوز مشکل دارند

قندها و شیرین کننده های مصنوعی

نوشابه های گازدار، ماءالشعیر و آب میوه ها

درمان و پیشگیری نفخ و یا باد شکم

این درمان شامل انواع درمان ها همچون درمان با رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی و یا درمان دارویی می باشد.

درمان باد شکم با رژیم غذایی

اجتناب از مصرف خوراکی هایی که باعث ایجاد نفخ و باد شکم در شما می گردد. برای پیدا کردن این خوراکی ها از پزشک و یا متخصص تغذیه کمک بخواهید. لازم است که در صورت بعضی از غذاها سایر غذاهایی که مصرف می کنید به شکلی باشد که همه نیاز های بدن شما را تامین نماید. غذاهایی که در زیر بیان میکنیم راحت تر هضم می شوند:

موز، مرکبات، انگور، سیب زمینی، برنج، کاهو، ماست (البته در افرادی که توانایی تحمل لاکتوز را ندارند، این خوراکی هم اذیت می کند)

چندین توصیه دیگر برای کاهش باد و نفخ معده شامل:

خوردن غذا در حجم ها و وعده های کوچک تر، چرا که خیلی از افرادیکه به جای سه وعده غذایی حجیم شش وعده غذایی کم حجم مصرف می کنند، کم تر به باد شکم مبتلا می شوند. در ضمن خوردن چای نعناع نیز کمک کننده است.

یواش خوردن، غذاها را سریع قورت نداده و بخوبی بجویید تا هضم آنها در معده راحت تر باشد.

نجویدن آدامس، چراکه با جویدن آدامس فرد هوای بیشتری بلعیده و طبیعتا بیشتر احتمال باد شکم و نفخ در وی وجود دارد.

ترک سیگار، چراکه هنگامیکه شما سیگار می کشید هوای بیشتری را می بلعید و همچنین سیگار باعث بهم ریختن دستگاه گوارش می شود، ترک سیگار در خیلی از افراد می تواند کمک کننده باشد.

ورزش کردن، نتنها ورزش برای سلامت عمومی بدن خوب می باشد، بلکه باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه کاشه میزان نفخ و باد شکم گردد.

درمان های دارویی برای نفخ شکم و باد معده

داروهای حاوی زغال که در داروخانه ها موجود می باشند با جذب گازهای درون دل و روده کمک به بهبود نفخ معده می نمایند. البته قبل از مصرف این داروها با پزشکتان مشورت نمایید چراکه این دارو ها ممکن است مواد لازم سایر دارو ها را نیز جذب نماید.

پروبیتیک ها، نیز در بعضی از افراد کمک به کاهش باد شکم می نماید.

ریفاکسیمین، این دارو آنتی بیوتیکی که برای درمان اسهال مصرف می شود، تاثیری هم برروی باد شکم دارد.

یکی از علل نفخ معده، نوشیدن آب و نوشابه ‌های گازدار به همراه غذا است. نوشیدن این مایعات با غذا، شیرهٔ معده را رقیق و سرد کرده و هضم غذا را به تاخیر می‌اندازد. غذاهای ایرانی اکثراً گوشتی بوده و همراه با میوه و سبزیجات است و نوشیدن مایعات به همراه این گونه غذا‌ها، نفخ ایجاد می ‌کند.

سبزیجات معطر برای از بین بردن نفخ شکم بسیار مفید می‌ باشند. انواع این گیاه در تمامی نقاط ایران یافت می ‌شود شامل گیاهانی از خانواده نعناع، آویشن، زیره و بسیاری دیگر هستند.

برای نفخ شکم می‌ توانید از یک فنجان جوشاندهٔ سبزی ‌های معطر استفاده کنید. به این صورت که مقداری از سبزی معطر مانند نعناع و یا زیره را داخل آب جوش ریخته و مانند چای دم کنید و آن را پس از غذا بنوشید. پس از دو ساعت که مرحلهٔ اول هضم غذا تمام شد، هر قدر آب می ‌خواهید، می ‌توانید بنوشید و نگران نفخ معده نباشید. اگر در آب خود، مقداری عرق نعناع، عرق آویشن و یا هر نوع عرق سبزی ‌های معطر دیگر اضافه کنید، از شر نفخ معده خود کاملاً خلاص خواهید شد.

ریختن سبزی ‌های معطر روی غذا و پختن آن‌ها با غذا نیز می ‌تواند مانع نفخ معده شود. استفاده از آویشن روی غذا‌ها از نفخ جلوگیری می‌ کند. لوبیا و عدس را می‌توان با کمی گلپر میل نمود که هم خوشمزه بوده و هم نفخ آن را می‌ گیرد. به برخی غذا‌ها نیز زیره اضافه می ‌کنند تا نفخ آن گرفته شود.

درمان‏ نفخ‏ شکم:

به جز ضعف حرارت غریزى آنچه باشد، هل را کوفته در گلاب بجوشانند، نیم‏ استکان با قند بیاشامند.^{^[1]}

بابونه گیاهى است مقوى و ضد درد و تشنج در بیماریهاى معده و سوء هضم، کُندى عمل روده‏ها، یبوست و عفونتهاى دردناک مفید است بعد از غذا 10 تا 20 گرم گل بابونه را در یک لیتر آب جوش که مدت 20 تا 30 دقیقه دم بکشد مصرف نمائید.

شبت یا شویت که در طبیعت گرم و خشک مى‏باشد دم کرده 20 گرم از تخم آن که در افعال قویتر است با پوست لیمو در نیم لیتر آب جوش دم کرده براى سه وعده و هر وعده دو فنجان مصرف نمایند جهت درد معده و ضعف آن، درد ناف، گاز، نفخ معده، هاضمه، قولنج و منع فساد غذا مفید است.

10 گرم گل‏پر سائیده را با نبات کوبیده مخلوط نموده کفلمه نمایند جهت دفع گاز و نفخ معده و روده مفید است.

مقل ازرق جهت قولنج، دفع گاز معده، روده، اخلاط فاسد، باد فتق و سیاتیک مفید، مسهل بلغم، باز کننده سده، محلل گاز، نفخ معده و ملین طبع، مقدار مصرف آن 3 وعده در روز و هر وعده 18 نخود مى‏باشد.^{^[2]}

نفخ شکم از پنج سبب ظاهر مى‏شود:

1- اول ضعف حرارت غریزى.

2- بد غذایى از جمله آنکه چیزهایى خورده شود که حرارت معده قادر به نضج و پختن کامل آن نباشد، مانند بیش از اندازه خوردن مأکول پر رطوبت چون خیار، کدو، شیر و هندوانه مى‏باشد.

3- نفاخ بودن طعام چون عدسى و لوبیا.

4- زمختى و بدمزگى طعام.

5- غلبه اخلاط فاسد در معده.^{^[3]}

نسخه: نعناى سبز یا خشک آن مقوى اعصاب و در رفع گاز و نفخ که در شکم و روده‏ها جمع مى‏شود بسیار مفید است و در هضم غذا کمک خوبى است و سوء هضم و تخمه را درمان مى‏کند و با غذا در امعاء آنها تخمیر مى‏شود و مقدار مصرف آن یک قاشق مرباخورى در یک لیوان آب جوش دم کرده هر روز یک فنجان بعد از غذا مصرف کند.^{^[4]}

افسنتین رومى 10 گرم، نوشادر 10 گرم هر دو را سائیده پودر کنند. 1 گرم پودر بعد از غذا صبح و 1 گرم بعد از غذا شب میل شود.

طباشیر کبود، هل سیاه، مصطکى، بادیان، هلیله سیاه، گل سرخ، گل گاوزبان از هر کدام نبات سفید 20 گرم همه را سائیده پودر کنند. سه گرم همراه با شیر گاو صبح و شب میل شود.^{^[5]}

نفخ معده و سوء هاضمه‏

نفخ معده و سوء هاضمه در اثر رطوبات منجمده در معده مى‏باشد و علاج آن بسیار آسان است.

علاج: از شربت آلات، دوغ، مایعات گازدار، میوه‏هاى مایعى از قبیل هندوانه، گرمک، طالبى و همچنین آش و امثال آنها را نباید خورد و از خوردن چاى زیاد اجتناب لازم است و در فصل تابستان و گرماى هوا براى رفع عطش، خود نبات را بجود و بمکد و گاهى طباشیر صدفى را بساید و در کمى آب سرد با عرق بیدمشک حل نموده میل کند که از آب خوردن زیاد خوردن میوه‏جات هسته‏دار از قبیل هلو، شفتالو، زردآلو و قیصى حذر نماید.

نسخه: گل بابونه شیرازى و تخم شوید از هر کدام 5 گرم بجوشانند با نبات میل نمایند.

سولفات دومنیزى 40 گرم صبح ناشتا میل نماید، نهار آش آبغوره گل سرخ میل نماید.

شاربن، بیکربنات دوسود، کربنات دوشو، ممیزى کلسنه از هر کدام 20 سانتى و پودر بلادن یک سانتى این مقدار براى یک بسته از این قرار 6 بسته تهیه، روزى سه بسته صبح، ظهر و عصر میل کنید اگر بهبود حاصل نشد سه روز دیگر روزى سه بسته میل نماید.^{^[6]}

پیاز: پخته آن براى درمان‏ نفخ‏ و اسهال خونى مصرف مى‏شود.[7]

درمان های دیگر نفخ معده‏

اگر مبتلا به نفخ معده شده‏اید باید از خوردنى‏ هاى مفید که نفخ معده را برطرف مى‏سازد باید بیشتر استفاده کنید مانند تخم زردک، زیره‏ى سیاه، دمکرده‏ ى پوست لیمو، تره فرنگى، گوجه‏ فرنگى، مرباى پوست هندوانه، موز، گلابى، کمپوت گلابى، نارگیل، مرباى بالنگ، کره‏ى با عسل، شوید پلو، کباب برگ، گوشت مرغ، آش آب‏غوره با گل محمدى.

براى درمان‏ نفخ‏ معده کلم برگ را بپزید و آب آن را میل کنید.

* هر روز آش آب‏غوره با زیره‏ ى ساییده میل کنید.

بعد از هر غذا 2 مثقال گل قند بخورید تا چهار روز، روز پنجم دوغ با گل محمدى میل کنید. از شب ششم 1 مثقال پوست نارنج ساییده با آب بخورید و هر شب ادامه دهید. هر پنج روز یک‏بار دوغ با گل سرخ میل کنید و از غذاهایى که ثقل‏ آور است خوددارى کنید.

* نعناع و پرسیاوش را بجوشانید و آب آن را صاف کنید و بنوشید.

* تخم کرفس، زنیان و تخم شوید را مساوى بسایید و هر روز بعد از هر غذاى روزانه یک قاشق چاى‏خورى با شکر مخلوط و بخورید.

* یک قاشق چاى‏خورى تخم گشنیز کوبیده را در یک فنجان آب جوش بریزید و بعد از غذا بخورید.

نفخ معده همراه با سوءهاضمه: اگر نفخ معده همراه با سوءهاضمه باشد باید زنیان، بادیان، زیره سیاه و زیره سبز از هرکدام 1 مثقال بسایید و با مقدارى نبات ساییده مخلوط کنید و روزى سه قاشق غذاخورى به نوبت بخورید.

* صبح‏ها قبل از صبحانه 4 مثقال گز علفى و 2 مثقال ناخنک نیمکوب شده و 10 گرم گز خونسارى را بجوشانید. آب آن را صاف کنید و بخورید. پنج روز این کار را ادامه دهید.

* بسفایج، بادرنجبویه، زنیان، بادیان، گل زوفا، گل گاوزبان، آویشن، گل زرد، گل محمدى و سنبل الطیب از هرکدام 1 مثقال جوشانده و صاف کنید.

چهار روز صبح‏ها آب آن را با نبات شیرین کنید و بنوشید.

* گل بابونه‏ ى شیرازى و تخم شوید از هرکدام 5 گرم بجوشانید. آب آن را صاف کرده با نبات بخورید.

* هفت مثقال مقل ازرق را شبى نیم مثقال از آن موقع خواب مثل قرص بخورید.

* هلیله‏ ى سیاه را شبى یک دانه بکوبید و بخورید.

هر شب یک عدد اضافه کنید تا به 40 عدد برسد و دو باره برعکس عمل کنید تا به روزى یک عدد برسد.

* بادرنجبویه، بابونه، آویشن، سنامکى و مریم نخودى از هرکدام نیم مثقال بجوشانید و روزانه سه نوبت آب آن را با نبات بخورید و سه روز ادامه دهید.

* چاى سفید، چاى سبز، چاى سیاه و چاى کوهى از هرکدام شش نخود دم کنید و عصرها دو یا سه استکان آب آن را بنوشید.

* چاى کوهى، گل گاوزبان، قاقله و آویشن شیرازى از هرکدام 10 گرم بجوشانید و آن را صاف و با نبات زرد شیرین کنید. صبح ناشتا بنوشید و سه روز ادامه دهید.

* چهار مثقال گل محمدى، 4 مثقال سنامکى، 1 مثقال انجدان رومى، 1 مثقال قاقله، 1 مثقال عاقرقره‏ها، 1 مثقال بسفایج و مقدارى نبات همه را بسایید و شب‏ها موقع خواب مقدارى از آن را مثل قائوت بخورید.

* نبات لاهورى و نبات مصرى از هرکدام 5 گرم را نرم بسایید، بعد با روغن کوهان شتر مخلوط کنید و به صورت شیاف‏هایى درست کنید و شب‏ها هنگام خواب یک عدد از آن را استعمال کنید.

* خربزه‏ى آب تراش کرده را با شکر نى مخلوط کنید و بخورید.

* ضمنا از خوراکى‏هایى که براى نفخ معده و سوءهاضمه مضر است پرهیز کنید، مانند: هلو، شفت آلو، زردآلو، طالبى، گرمک، هندوانه، قیسى، کاهو، باقلا، لوبیا، دوغ، شربت‏ها، مایعات گازدار، آش‏هاى رقیق، چاى و آب زیاد.

نفخ معده از سردى مزاج: اگر نفخ معده از سردى مزاج باشد باید بادیان، تخم شوید، اگیر ترکى، شیرین‏بیان، زنیان، زیره، دارفلفل، نعناع خشک، آویشن شیرازى و بابونه‏ ى شیرازى همه را به نسبت مساوى مخلوط کنید و صبح، ظهر و شب هربار یک قاشق سوپ‏خورى از آن را بجوشانید. آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید و بنوشید.[8]

درمان سنتی نفخ‏

در ساوه براى نفخ شکم تخم اسفند را در آب مى‏ریزند و به مریض مى ‏دهند (سالارى: 333).

در لرستان دانه‏هاى رازیانه مى‏خورند (اسدیان خرم‏آبادى و دیگران: 272).

در ایرانشهر براى هضم غذا جوشانده هسته گلنجوک، شیره خرما، جوشانده بارهنگ یا دانه اسپند را کوبیده در آب حل مى‏ کنند و مى‏ خورند (جانب اللهى، 1381: 257؛ نیز- ماکیان‏درمانى).

عشایر بویراحمدى از برگ گیاه اوریشم‏^{^[9]} براى درمان‏ نفخ‏ شکم استفاده مى‏کنند (نامه نور، ش 10 و 11).

در تهران ثقل معده یا بستگى شکم که در اثر خوردن سردى مانند گوجه و خیار حاصل مى‏گردید، اگر شکم‏درد شدید و ثقل قوى بود، سه چهار سیر روغن کرچک به مریض اماله مى‏کردند و اگر ضعیف بود، دو سه قاشق به خورد او مى‏ دادند و دو سه انگشت به شکمش مى‏مالیدند (شهرى: 3/ 542).

در مازندران گل ختمى مى‏خورند (سازمان میراث فرهنگى، 1381: 90).

کردها پونه را درمان‏بخش نفخ مى‏دانند (صفى‏زاده: 181).

در میبد خوردن لتیر را مفید مى‏دانند (تحقیقات میدانى مؤلف).

در سنگسر دم‏کرده مرزنگوش یا دم‏کرده هوشه موشه که علفى کوهستانى و معطر و رطوبت‏کش و طبیعت گرم است، مى‏ خورند (اعظمى، 1351: 58؛ نیز- سنگ‏درمانى).

در على‏آباد کتول تخم گلپر، گندجارو، نبات، شیرین‏بیان، نون خون، زیره کرمانى را مى‏کوبند و همه را باهم مخلوط مى‏کنند و به بیمار مى‏دهند (نظرى داشلى‏برون و دیگران، 1380: 270؛ نیز- پوست‏درمانى).[10]

درمان محلی نفخ: در سیستان براى درمان‏ نفخ‏ یا قبض شکم بیمار را در پوست مى‏کنند (جانب اللهى 1381: 242).[11]

شلمیده‏: شلمیده‏ را در درمان‏ نفخ‏ و درد شکم استفاده مى‏کنند.[12]

ترم(torom) : دم کرده را براى درمان‏ نفخ‏ شکم مى‏خورند.[13]

زرو(zarro) : براى درمان‏ نفخ‏ شکم، رماتیسم و سیاتیک مصرف مى‏شود و هم خشک آن را روى کشک و ماست مى ریزند و هم دم کرده آن را مصرف مى‏کنند. همچنین طبعى گرم دارد.[14]

درمون(dormچ‏n) (درمنه ترکى): طبعى خنک دارد و براى درمان‏ نفخ‏ و درد دل مصرف مى‏شود و به صورت دم کرده از آن استفاده مى‏کنند.[15]

درمان‏ نفخ‏ و رفع بادهاى منتشره در اندام بدن‏

در کتاب مکارم از امام محمد باقر علیه السّلام آمده است: «خواندن سوره‏ى حمد و توحید و ناس و فلق براى ناراحتى‏هاى لگن خاصره نافع است.»

در کتاب کافى از امام رضا علیه السّلام روایت شده است: براى رفع بادهاى بدن و مفاصل مقدارى شنبلیله و انجیر خشک را در آب خیس کرده در دیگ تمیزى طبخ نموده سپس صاف و بعد از سرد شدن یک روز در میان بنوشید.

همچنین از امام رضا علیه السّلام روایت شده است: «اگر کسى تا هفت روز روزى یک مرتبه یک دانه سیر بخورد دچار ناراحتى‏ هاى مفاصل و بادهاى بدن نخواهد شد»

نیز مى‏ فرماید: «اگر کسى مى‏خواهد دچار بادهاى سرد نشود تنقیه کند و بدن خود را روغن بمالد، کمپرس بدن با آب گرم نیز مفید و نافع است.

جابر بن حیان از امام صادق علیه السّلام براى درمان بادهاى بدن سؤال کرد. حضرت فرمود: «عنبر و گل زنبق (روغن یاسمن) را ناشتا در بینى بچکان نافع است» جابر مى‏گوید: من این عمل را انجام دادم و خوب شدم.

شخصى دچار بادهاى خبیثه شد امام محمد باقر علیه السّلام به او فرمود: «پنج مثقال گل میخک را داخل یک نى خشک قرار بده و سر آن را محکم ببند و روى نى را گل بمال و یک روز تابستان در برابر آفتاب قرار بده و اگر زمستان است دو روز، سپس از داخل نى خارج کن و کاملا بکوب و با آب باران مخلوط کن تا کاملا نرم شود بعد به شکم بخواب و بر پشت و ستون فقرات بمال و صبر کن تا خشک شود، بادهاى خبیثه ان شاء اللّه برطرف خواهد شد.[16]

عرقیات گیاهان همیشه در درمان دردهای مختلف در بدن تاثیر به سزایی داشته‌اند. در زیر به ۱۰ توصیه ضد نفخ از عرقیات گیاهان اشاره شده است.

۱. از دم‌نوش‌ها و عرقیات ضدنفخ کمک بگیرید: اگر پس از خوردن هر وعده غذایی احساس می‌کنید نفخ کرده‌اید و باد زیادی در شکم، معده یا روده‌هایتان می‌پیچد، می‌توانید از مصرف دم‌نوش‌ها یا عرقیات گیاهی که خاصیت ضدنفخ دارند و به اصطلاح عامه، بادشکن هستند، استفاده کنید. دمنوش‌های زیره و نعناع، موثرترین دمنوش‌های بادشکن هستند. مصرف عرق نعناع و عرق بادرنجبویه هم برای درمان نفخ بسیار مفید و موثر است.

۲. ریحان و نعناع را در سبد سبزی خود داشته باشید: اگر به مصرف سبزی خوردن علاقه دارید و با خوردن تربچه یا حتی تره و شاهی دچار نفخ و گاهی دل‌پیچه می‌شوید، سبزی‌های بادشکن و ضدنفخ مانند ریحان یا نعناع را در سبزی خوردن خود جای دهید.

۳. آویشن را فراموش نکنید: آویشن یکی از بهترین و پرخاصیت‌ترین سبزی‌های دنیاست که نوشیدن دمنوش آن در فصل سرد سال علاوه بر از بین بردن نفخ، باعث آرامش اعصاب و بهبود گلودرد ناشی از سرماخوردگی می‌شود. این گیاه، خلط‌ آور است و به همین دلیل مصرف آن به افراد سرماخورده توصیه می‌شود. گیاه‌خواران می‌توانند مقداری پودر آویشن را برای از بین بردن نفخ سبزی‌هایی مانند نخودفرنگی یا کاهو به سس سالادشان اضافه کنند.

۴. زردچوبه را از فهرست ادویه‌های خود حذف نکنید: زردچوبه یکی از پرخاصیت‌ترین ادویه‌هاست که هم می‌تواند باعث سم‌زدایی از کبد شود و هم نفخ مواد اولیه موجود در غذاها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. بهتر است برای بهره بردن هرچه بیشتر از خاصیت‌های زردچوبه، این ادویه را حدود ۱۵ دقیقه مانده به پایان زمان پخت به غذا اضافه کنید.

۵. پوست حبوبات را جدا کنید: حبوبات یکی از نفاخ‌ترین خوراکی‌ها هستند؛ بنابراین باید آن‌ها را حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از مصرف با آب ولرم خیس کنید. حتی بهتر است هر ۱۲ ساعت یکبار، آب ظرف حاوی حبوبات را دور بریزید. برای بهتر از بین بردن نفخ حبوبات خیس‌خورده می‌توانید پیش از پختن، آن‌ها را در دستمالی نخی و نازک به آرامی ماساژ دهید تا پوستشان جدا شود.

۶. مخلوط کدو سبز و ماست را امتحان کنید: خیلی از افراد به دلیل احساس نفخ و دل‌پیچه پس از خوردن ماست، ترجیح می‌دهند دور مصرف این محصول لبنی پرخاصیت را خط بکشند؛ در صورتی که اگر یک کدو سبز متوسط رنده شده را با چند برگ نعناع تازه و خردشده به ماست اضافه کنند، این مشکل تا حد زیادی حل خواهد شد. به جای نعناع می‌توان از پونه هم استفاده کرد.

۷. میوه‌هایی که قند کمتری دارند انتخاب کنید: بعضی‌ها به عنوان دسر میوه می‌خورند اما قند فروکتوز موجود در میوه‌ها می‌تواند باعث ایجاد نفخ شود. اگر شما هم جزو این گروه هستید و از نفخ بعد از غذا رنج می‌برید، خوردن میوه‌هایی با قند کمتر را به شما توصیه می‌کنیم. میوه‌هایی مانند سیب، هلو، لیموشیرین و کیوی.

۸. به توت‌فرنگی و گریپ‌فروت نقش‌های تازه بدهید: توت‌فرنگی و گریپ‌فروت قند فروکتوز پایین‌تری نسبت به سایر میوه‌ها دارند و می‌توانید با اضافه کردن توت‌فرنگی به ماست یا سالاد و آب گریپ‌فروت به غذاهای گوشتی، کمی نفخ موجود در مواد اولیه سالاد یا گوشت‌ها را بگیرید.

۹. گوشت‌های کم‌چرب بخورید: معمولاً مصرف مواد غذایی مختلفی که ترکیبی از پروتئین و چربی هستند، می‌تواند باعث ایجاد نفخ شود. به افرادی که زیاد نفخ می‌کنند، توصیه می‌شود گوشت گوساله بدون چربی، سینه مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، کره بادام‌زمینی، گوشت بوقلمون و پنیر کم‌چرب را به جای گوشت گوسفندی یا سایر منابع پروتئینی پرچرب مصرف کنند.

۱۰. معجون زنجبیل را از یاد نبرید: اگر زیاد نفخ می‌کنید، یک تکه زنجبیل، کمی نمک و مقداری آب لیموترش را با هم مخلوط کنید. این معجون را داخل یخچال بگذارید و پس از هر وعده غذایی حدود ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری از آن را میل کنید. معجون زنجبیل طعم خوبی ندارد اما در درمان نفخ، معجزه می ‌کند.

تحقیق: هاشم مالکی

اردیبهشت 1394

[1] - اعجاز طب و درمان، ص 178.

[2] - دکتر براى همه، ص 168.

[3] - اعجاز طب و درمان، ص 178.

[4] - نسخه حکیم باشى، ص 344.

[5] - کتاب مجربات، ص 129.

[6] - نسخه عطار، ص 442./ دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏11، ص: 105

[7] - اسرار گیاهان دارویى، ص: 304

[8] - دائرة المعارف گیاه درمانى ایران، ص: 492

[9] - oris ?om

[10] - پزشکی سنتی و عامیانه مردم ایران با نگاه مردم شناختی، ص: 87