درمان بى اشتهایى
درمان بى اشتهایى
اگر بى اشتها شده اید و میل به خوردن غذا کم شده است آب سیب درختى و آب زرشک از هرکدام 2 لیوان، آب لیموشیرین 1 لیوان و 500 گرم شکر همه را مخلوط کنید و روى آتش ملایم بجوشانید تا قوام آید. هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک فنجان از آن را میل کنید.
* به مدت سه هفته هر روز 5 گرم افسنطین را بجوشانید و آب صافکرده ى آن را صبح، ظهر و شب بنوشید.
* دو گرم زعفران ساییده شده را با 50 گرم روغن حیوانى مخلوط کنید و صبح، ظهر و شب هربار یک قاشق شربتخورى از آن را میل کنید.
* ده گرم تخم شاهى را نرم بسایید و 4 قسمت کنید. هر صبح ناشتا یک قسمت از آن را کفلمه کنید.
افزایش اشتها
براى افزایش اشتها سیاهدانه، زیره ى سبز و زیره ى سیاه را به نسبت مساوى مخلوط و بجوشانید. به مدت سه روز و روزى سه مرتبه یک استکان آب آن را بنوشید.
* بابونه، آویشن شیرازى و تخم چمن از هرکدام 1 مثقال بجوشانید بعد آب آن را با نبات شیرین کنید و بخورید.
* هر صبح ناشتا گز علفى و گز خونسارى را باهم بجوشانید و بخورید.
* بیست گرم ساقههاى گلدار و خشک پونهى کوهى را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید. بعد آن را صاف و با عسل شیرین کنید. قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* سه شب هر شب 150 گرم کشمش سبز بدون دم را در آب خیس کنید. صبح روز بعد ناشتا بخورید.
* نبات مصرى، نبات لاهورى و نبات یزدى زرد را مساوى بسایید و روزى سه مرتبه هربار سه مثقال آن را بخورید.
* برگ چمن تازه را دم کنید و آبش را بخورید.
* برگ ترب را با غذاى روزانه میل کنید.
* یک پیاز را چند قسمت کنید و در سه فنجان آب بجوشانید تا یک فنجان آب باقى بماند و ناشتا بنوشید.
* دویست و پنجاه گرم آبلیمو را با مقدارى قند بجوشانید و آن را قوام آورید و به مرور میل کنید.
* به ترش و شیرین را بدون پوست و تخم، آبش را بگیرید. یک پنجم آب قند، به آن اضافه کنید و آن را قوام آورید و به مرور بنوشید.
* یک شلغم را در خمیر بگیرید و در تنور یا فر خوراکپزى بپزید و بخورید.
* صبح ناشتا دانههاى انگور فرنگى را با شکر ولى بدون هسته بخورید.
* چند گنجشک را بکشید و تمیز کنید. آن را در کیسهاى بیندازید و در یک لیتر آب گذاشته و بجوشانید تا پخته شود و تا گرم است مقدارى زیره سیاه در آب آن بریزید و بخورید.
* گوشت گوجهفرنگى را در ماست خرد کنید و در یخچال نگهدارید، هر روز قبل از غذاهاى روزانه بخورید.
* تخم کرفس را نرم بکوبید و در پارچهاى بپیچید و در آب انگور بیندازید. مدتى صبر کنید بعد آن مایع را بنوشید.
* تخم کاسنى و رازیانه را بجوشانید و آبش را بنوشید.
* دو مثقال تخم تره و 2 مثقال تخم مورد را مخلوط کنید و بعد بکوبید و بخورید.
* سیر را خوب در دهان بجوید تا با بزاق دهان مخلوط شود و بخورید.
* قبل از هر غذا پیاز را در سالاد بریزید و مقدارى از آن را بخورید.
* جوزبوا، بسباسه، دارچین، فلفل، سعد کوفى، سنبل و آمله مقشر را با شکر مخلوط و بکوبید. هر صبح و عصر هر مرتبه یک قاشق چاىخورى بخورید.
ضمنا باید پرهیز کنید از دخانیات، مشروبات الکلى، گرما، آب خوردن بعد از غذا، پنیر تازه، توت ترش، پسته وحشى، نوشابهها، مغز بادام کهنه براى بهبودى سریعتر از خوردنىهایى مانند زردآلو، پرتقال، لیمو، سیب درختى، خربزه، زالزالک، گریپفروت، ترنج قبل از غذا، دارابى قبل از غذا، انجیر قبل از غذا، گرمک قبل از غذا، هلو، به شیرین خام، گلابى، تو سرخ، گوجهفرنگى، کلم، شلغم سفید پخته، هویج، چغندر، کاهو، بامیه، کرفس، مرزه، جعفرى، ترشک، ترخون، کاهو با سرکه، موسیر، بادنجان، پیاز خام، شاهتره، ترشى پیاز با غذا، ترشى سیر با غذا، تره، تخم ترب، تخم مرزه، تخم کرفس، زعفران، جویدن سقز، بیدمشک، رب غوره، گلپر با ترشیجات، گلپر با غذا، آناناس، سرکه با غذا، دوغ، گشنیز، نمک، خاکشیر، عرق بهارنارنج، سالاد کاهو، کمپوت همه نوع، تمشک، آب جوشاندهى مشک ترامشیع، شربت بهلیمو، آرتیشو، آب سماق، بادیان، شربت به، زردچوبه، آش شلغم، زیره بیشتر استفاده کنید.
اشتها آور براى کودکان: براى اینکه کودکان میل بیشترى به خوردن غذا پیدا کنند یک قاشق غذاخورى گرد گلوکز را در نصف استکان آب و یا آب میوه مخلوط و به او بدهید.
* جنطیانا، نخود الوند، مرمکى، مقل ازرق، مصطکى و صمغ عربى از هرکدام 1 مثقال نرم کوبیده و هر روز به قدر 1 عدد ماش از آن را به او بدهید.
ضمنا باید از خوردن پنیر تازه، کوکا، گرما و آب خوردن پس از غذا پرهیز کرد، و از خوردنىهایى که اشتهاآور است مانند: اسفناج، انگور زرد و رسیده، آب انگور بیشتر استفاده کرد.
بىاشتهایى پس از روزه گرفتن یا رژیم: براى درمان آن کمى عسل با کمى گلاب مخلوط کنید و بخورید.
ضمنا از مصرف پنیر تازه، توت ترش، گرما، مشروبات الکلى، آب خوردن پس از غذا، کوکا، کوکائین پرهیز کنید.
بىاشتهایى پس از بیمارى و نقاهت: براى درمان آن باید پس از هر غذا یک فنجان آب دمکردهى نعناع بنوشید.
* بیست تا سى گرم برگ بو را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید، آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* پنجاه گرم برگ و یا پوست درخت جوان بید مشک را در یک لیتر آب 2 دقیقه بجوشانید بعد 10 دقیقه دم کنید و آب آن را پس از شیرین کردن روزى سه فنجان به نوبت بنوشید.
* پنجاه گرم گل بیدمشک را در یک لیتر آب دم کنید بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین و روزى سه فنجان به نوبت بنوشید.
* پنج تا ده گرم ریشهى خشک ریوند چینى را نیمکوب کرده و در یک لیتر آب بجوشانید و 15 دقیقه دم کنید بعد آب آن را صاف کرده و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* بیست گرم ساقههاى گلدار آویشن خشک را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید بعد آب آن را با عسل شیرین کرده و روزى 5 فنجان آن را به مرور بنوشید.
* پانصد گرم سرهاى مارچوبه تازه را آب بگیرید و با همان اندازه ملاس نیشکر مخلوط کنید و در ظرفى بریزید و در جاى خنک نگهدارید. هر روز چهار قاشق به نوبت بخورید.
* بیست گرم ساقههاى گلدار و خشک پونهى کوهى را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید بعد آب صاف کرده آن را با عسل شیرین ساخته و قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید.
* یک برابر آب زرشک، یک برابر آب، نیم برابر آبلیمو و مقدارى شکر مخلوط کنید و به مرور بنوشید.
* سى گرم ریشهى توت فرنگى را در یک لیتر آب روى حرارت ملایم زیاد بجوشانید بعد آب صاف کرده ى آن را با عسل شیرین سازید و روزى سه فنجان به نوبت بنوشید.
* ده گرم برگ خشک سوسنبر را در یک فنجان آب جوش 12 دقیقه دم کنید، بعد آب آن را صاف و شیرین کرده بنوشید و روزى سه تا چهار مرتبه تکرار کنید.
ضمنا بهتر است از شلغم پخته یا خردل استفاده کنید، و همچنین قبل از صرف غذا پرتقال میل کنید.[1]
سبزىها و حبوبات
و ینفع الاحشاء فیه مثل البقول الحارة کالکرفس و الجرجیر و الکراث.
سبزیهاى گرم مانند کرفس و تره تیزک و کاهو در این ماه براى رودهها سودمند است. کرفس گیاهى است مقوى و اشتها آور و از نظر اینکه آهک بسیار دارد در تحلیل رسوبات بدن خیلى مؤثر است و چون مواد مسموم را بیشتر از راه مسامات و بوسیله عمل تعریق خارج میسازد آن را از دسته سبزیجات حار مىشمرند (بعضى آن را خنک میدانند).[2]
ترب: پزشکان در خواص این گیاه گفتهاند که آن ادرار را زیاد مىکند، معده را براى هضم غذا آماده مىسازد و هضم را آسان مىکند و رماتیسم را معالجه مىکند و نفخ شکم را از بین مىبرد و گاهى هم نفخ ایجاد مىکند که مصلح آن نمک است و نیز سینه را صاف مىکند و اشتها آور است و بلغم را از بین مىبرد و سنگریزهها بخصوص سنگ کبد را مىشکند و خلط آور است و بواسیر را تسکین مىدهد.مىگوییم: ترب داراى مواد معدنى مفید و محتوى ویتامینهاى ب- د- ث است. امام صادق علیه السّلام پیش از دوازده قرن فرموده است: ترب بخورید که در آن سه خاصیت است: برگ آن بادها را مىشکند و مغز آن ادرار را آسان مىکند و باعث هضم غذا مىشود و ریشه آن بلغم را قطع مىکند[3]همچنین امام درباره ترب مطالب زیادى شبیه این مضمون فرموده است.[4]
سیب، امام فرمود: سیب بخورید که حرارت را برطرف مىکند و درون را خنک مىکند و تب را مىبرد.[5] و فرمود: اگر مردم مى دانستند که سیب چه خواصى دارد، بیماران خود را جز با آن مداوا نمىکردند و آن سریعترین اثر را در قلب دارد و آن را شاد مىکند.[6] و فرمود: به تبدارانتان سیب بدهید که چیزى نافعتر از آن نیست. این چیزى است که امام در کلمات کوتاه و جامع خود بیان کرده و پزشکان گفته اند: سیب نشاط آور و تقویت کننده قلب و دماغ و کبد است و هم خوردن و هم بوئیدن آن مفید است و نیز سیب براى خفقان و تنگى نفس فایده دارد و ضعف دهانه معده را اصلاح مىکند و اشتها آور است و سیب پخته براى تسکین سرفه خوب است و بیماریهاى پوستى و بیخوابى را تخفیف مىدهد.
مىگوییم: هر صد گرم آن 65 واحد ویتامین آ و 15 واحد ویتامین ب و 30 واحد ویتامین ث دارد.[7]
فراسیون سفید: نامهاى دیگر: فراسیون- فراسیون ابیض- براسیون- شنار- گندناى کوهى- افنان سر- صوف الارض- علقما- فراسیم- محموده- کورار- حشیشة الکلب- حشیشة الکلاب. سى گرم عصاره تازه آن را با عسل یا شیر مخلوط کنید و آن مقدار را در طول روز به مرور بخورید. کمک زیادى به التیام قروح و جراحتهاى سینه و ریه و اخراج اخلاط مىکند، مقوى و اشتها آور است، براى سل ریوى بسیار نافع مىباشد.[8]
ریحان به افزایش اشتها کمک و در هضم مؤثر است.[9]
خیسانده ى انجیر خشک براى افزایش اشتها خوب است.
زنجبیل: ریشه گیاهى است که اصل آن از بنگال و مالایاست. طعم آن تلخ و سوزنده و جهت تقویت بدن، افزایشاشتها و دفع بلغم معده تجویز مىشود. [10]
برگهاى سرخدار از نظر طبیعت طبق رأى حکماى طب سنتى گرم و خشک است و برگهاى آن بسیار سوزاننده و زخم کننده مىباشد و در عین حال به مقدار کم مقوى معده و کبد و گرمکننده آنهاست و از این نظر یعنى از نظر تقویت و گرم کردن معده جانشین دارچین است. براى صاف کردن صدا، تسکین سرفه، تنگى نفس، سکسکه، تقویت هاضمه،افزایش اشتها، تحلیل باد و نفخ، گاز و بند آوردن اسهال، رفع کمى ترشح ادرار و سردى مثانه نافع است. [11]
بهمن پیچ: «بهمن پیچ» دارویى هندى است که گیاه آن به انگلیسى East idian screw tree گفته مىشود. و از میوه و ریشه آن تواما براى افزایش اشتها و معالجه روماتیسم استفاده مىشود. [12]
زدوار از نظر طبیعت طبق رأى حکماى طب سنتى گرم و خشک است و از نظر خواص معتقدند که فرحآور، مقوى نیروى اعضاى رئیسه بدن نظیر دل، دماغ و کبد و مقوى احشاء و آلات درون شکم است و براى جمیع سموم سرد و گرم پادزهر مؤثرى است. بازکننده انسداد و گرفتگىهاى مجارى است و مسکّن دردها و مقوى چشم است. براى افزایشاشتها و تحریک و افزایش نیروى جنسى خیلى مؤثر و منعظ است. مدّر مىباشد و براى بیمارىهاى دماغى و اعصاب مانند صرع، فلج، لقوه، رعشه، سستى، بىحسّى، خوابرفتگى اعضا، استسقا، یرقان، ضعف معده، خرد کردن سنگ مثانه، سختى ترشح ادرار، رفع عفونت از اخلاط و اکثر بیمارىهاى سرد از طریق خوردن و مالیدن مفید است.[13]
سکنجبین به: آب به رسیده شیرین معطر اصفهان یک واحد، نبات یک واحد، سرکه انگورى 4/ 1 واحد. این مواد را باهم مخلوط کرده با آتش ملایم بجوشانند تا قوام آید. به جاى نبات ممکن است از عسل مصفى استفاده شود مقدار خوراک هربار 60 گرم است. این سکنجبین براى تقویت معده و کبد و افزایش اشتها، کمک به هاضمه، رفع انسداد کبد و تقویت دوره نقاهت مفید است.[14]
سکنجبین به و لیمو: آب به شیرین 250 گرم، سرکه انگورى کهنه 130 گرم، گلاب 130 گرم، آب لیمو ترش ساده 130 گرم، شکر 3 کیلو گرم. این مواد باید باهم قوام آورده شود. مقدار خوراک هربار 60 گرم. براى تقویت معده و کبد و قلب و افزایش اشتها و رفع آشفتگى و قى. [15]
انواع شربتهاى زرشک: این شربت براى سردردهاى صفراوى و کاهش حرارت مفید است.
1. آب زرشک تازه 500 گرم، (اگر زرشک تازه و تر موجود نباشد 250 گرم زرشک خشک را در یک لیتر آب 12 ساعت خیس کنند و صاف کنند) این آب را بجوشانند تا 3/ 1 آن بماند. سپس 250 گرم آب به و 250 گرم قند داخل آن کرده قوام آورند. مقدار هر خوراک 60 گرم است که همه با عصاره تخم خرفه خورده شود.
2. این نوع شربت براى اختلالات حاصله در مزاجهاى گرم، تقویت کبد، قلب، معده و افزایش اشتها، باز کردن انسداد عروق و تقویت بیماران در دوره نقاهت بعد از بیماریهاى گرم مفید است.[16]
بادام زمینی : ویتامین(D) موجود در بادام زمینى مقدار اسید و ترشّحات معده را زیاد مىکند و باعث افزایش اشتها مىگردد؛ بنابراین در رشد و نموّ کودکان در حال رشد بى نهایت سودمند است. [17]
قت (یونجه): برگها و سرشاخه هاى گلدار و دانه هاى گیاه یونجه (مدیکاگو- ساتیوا) (از خانواده لگومینوزها) به صورت دمکرده بهعنوان محرک به کار مىرود. گیاه معروفیت خاصى جهت رفع ناراحتى هاى آرتریت و افزایش اشتها دارد و از اینرو مصرف آن جهت افزایش وزن و فربه شدن توصیه شده است. [18]
[1] - دائرة المعارف گیاه درمانى ایران، ص: 474
[2] - طب الرضا (طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام)، ص: 170
[3] - ( 1) اصول کافى از کلینى
[4]- طب النبی و طب الصادق (روش تندرستى در اسلام)، ص: 125
[5] - ( 1) وسائل ج 3 ص 40
[6] - ( 2) کشف الاخطار
[7] - طب النبی و طب الصادق (روش تندرستى در اسلام)، ص: 130
[8] - اسرار گیاهان دارویى، ص: 783
[9]- ( 1)- بهداشت تغذیه، ص 496.
[10] - قانونچه، ص 183
[11] - معارف گیاهى، ج4، ص: 321
[12] - معارف گیاهى، ج4، ص: 389
[13] - معارف گیاهى، ج5، ص: 353
[14] - معارف گیاهى، متنج8، ص: 224
[15] - معارف گیاهى، متنج8، ص: 225
[16] - معارف گیاهى، متنج8، ص: 240
[17] - کتب طبى انتزاعى (فارسى) (کتاب گیلان)، ج3، ص: 382
[18] - کتب طبى انتزاعى (فارسى) (مفردات پزشکى و گیاهان دارویى ایران)، ج6، ص: 1009
