درمان تشنگی در ماه مبارک رمضان
درمان تشنگی در ماه مبارک رمضان
تشنگی واکنش طبیعی بدن به یک نیاز درونی است، بدن برای سوخت و ساز خود نیاز به آب دارد، برای کاستن حرارت کبد و مرطوب نگهداشتن بسیاری از اعضاء نیاز به آب دارد و .... اما در ماه مبارک رمضان که شخص روزه دار بخاطر رضای خداوند از خوردن و آشامیدن خودداری می کند، این نیاز طبیعی خصوصاً بخاطر گرمی هوا با مشکل مواجه می شود، البته با مدیریت غذایی می توان فشار ناشی از این مشکل را کاست.
معمولاً تحمل گرسنگی در ماه مبارک رمضان ساده تر از تحمل تشنگی است. ولی برای در امان بودن از تشنگی نیز راه حل‌هایی وجود دارد.
درمان تشنگی در ماه مبارک رمضان
تشنگی واکنش طبیعی بدن به یک نیاز درونی است، بدن برای سوخت و ساز خود نیاز به آب دارد، برای کاستن حرارت کبد و مرطوب نگهداشتن بسیاری از اعضاء نیاز به آب دارد و .... اما در ماه مبارک رمضان که شخص روزه دار بخاطر رضای خداوند از خوردن و آشامیدن خودداری می کند، این نیاز طبیعی خصوصاً بخاطر گرمی هوا با مشکل مواجه می شود، البته با مدیریت غذایی می توان فشار ناشی از این مشکل را کاست.
معمولاً تحمل گرسنگی در ماه مبارک رمضان ساده تر از تحمل تشنگی است. ولی برای در امان بودن از تشنگی نیز راه حل‌هایی وجود دارد.
از آنجا که آب در حدود 70 درصد از بدن ما را تشکیل می‌دهد، اهمیت آن را نمی‌توان نادیده گرفت.
تقریباً هر عملی که در بدن انجام میشود با کمک آب صورت می‌گیرد: از حذف مواد زائد گرفته تا کمک به هضم غذا، نگه داری سالم پوست و حمل و نقل مواد غذایی در سراسر بدن.
اگر نتوانید مواد مغذی و مواد معدنی از دست رفته از طریق تعریق را جایگزین کنید، ادامه این روند سبب تضعیف بدن شما در پایان ماه مبارک رمضان خواهد شد. حتی از دست دادن مقدار کمی آب بدن می‌تواند سبب خستگی، سرگیجه و سردرد و عدم تمرکز شود. تأمین این مواد شدنی نیست مگر با وعده های افطار و سحر سالم و اصولی.
در این مقاله سعی شده راه های مقابله با تشنگی در ماه مبارک رمضان بررسی شده و بهترین راهکارها توصیه گردد.
چند پیشنهاد مفید:
1- با توجه به این که ماه رمضان امسال در فصل گرم سال قرار دارد به روزه‌داران توصیه میشود برای پیشگیری از کاهش شدید آب بدن تنها در صورت ضرورت از منزل خارج شوند. در طول روز از نور خورشید فاصله بگیرید و حتی الامکان در مناطق سایه دار و خنک بایستید. در صورت امکان از پوشش کلاه استفاده کنید و فعالیت‌های بدنی را کاهش دهید.
2- با فاصله یک ساعت بعد از افطار سعی کنید 8 لیوان آب و مایعات خنک را به مرور تا هنگام خواب بنوشید و حتی الامکان از نوشیدن چای، قهوه و نوشابه ها، به دلیل دارا بودن سطح بالایی از کافئین و شکر خودداری کنید چرا که این مایعات باعث از دست رفتن سریع‌تر آب بدن می‌شوند.
دقت داشته باشید که نوشیدن آب زیاد در هنگام سحر تأثیری در پیشگیری از تشنگی ندارد، زیرا در صورت نوشیدن آب بیش از حد نیاز، بدن آب اضافی را دفع می‌کند. پس، آب مورد نیاز بدن باید در فاصله میان افطار تا سحر به تدریج و از طریق مصرف آب و میوه های آب‌دار تأمین شود.
3- برخی مواد غذایی و شیرینی‌های مصنوعی مانند زولبیا و بامیه، غلظت مایعات بدن را افزایش می دهند و در نتیجه روزه‌دار احساس تشنگی می‌کند. توصیه میشود برای پیشگیری از افزایش غلظت مایعات بدن از قندهای گیاهی مانند خرما به جای زولبیا و بامیه استفاده شود.
4- از میوه هایی چون زردآلو و هلو استفاده کنید، چرا که این میوه ها به طور چشمگیری در کاهش درد و ناراحتی ناشی از اسید معده کمک می کنند و تا حدودی مواد معدنی از دست رفته ناشی از تعریق را جبران خواهند کرد.
5- جایگزین
مواد مغذی از دست رفته از طریق نوشیدن آب‌میوه ها و مصرف سبزیجات و میوه های آبکی
بسیار مفید است. میوه هایی چون مرکبات و توت فرنگی که می توانند علاوه بر آب
مواد ضروری چون کلسیم و فیبر، آهن، پتاسیم و دیگر مواد معدنی، و همچنین ویتامین‌های
c، b1 و b2 را تأمین کنند.
میوه‌های آب‌دار مانند هندوانه و خربزه نیز نقش مهمی در
تأمین مایعات بدن دارند و توصیه میشود در فاصله افطار و سحر این میوه ها مصرف
شوند.
و دیگر این که مصرف لیموترش نیز در پیشگیری از تشنگی و
گرمازدگی موثر است.
6- خوردن چای مخصوصا چای پر رنگ، برای رفع تشنگی پس از سحری اشتباه است. افراد دقت کنند که این باور که چای پس از سحری می تواند باعث رفع تشنگی شود درست نیست زیرا چای دفع مکرر کلیه را در بر دارد.[1]
کسى که در ماه رمضان از تشنه شدن در روز نگران است و هنگام روزه دارى از تشنگى در رنج است، به جاى اینکه قبلا آب باقلى و نخود آب را در هنگام شب و سحرى مىخورد، سرکه یا روغن زیتون بخورد، زیرا آب باقلى و آب نخود هر دو تشنگى زا هستند.[2]
سؤال: چه مواد غذایى را بهتر است در این ماه، در رژیم غذایى خانواده قرار داد؟به طور خلاصه توصیه مى شود از مواد غذایى زیر در ماه مبارک رمضان بیشتر استفاده کنید:
در وعده سحرى:
- از غذاهایى که داراى قندهاى مرکب هستند مثل میوه جات بیشتر استفاده شود.
- از غذاهاى حاوى فیبر مثل سبزیجات ومیوه جات بایستى بیشتر استفاده شود.
- از مواد غذایى سرخ شده ، پرچرب و شیرین پرهیز گردد.
- از غلات و حبوبات به میزان دلخواه در غذاى سحرى استفاده گردد.
- مصرف بیش از حد گوشت در سحرى توصیه نمى گردد.
- مصرف آب قبل از شروع سحرى و در بین وعده هاى غذایى توصیه نمى شود.
- مصرف ادویه جات و غذاهایى مثل کله پاچه، سیرابى و... در سحرى توصیه نمى شود.
در وعده افطارى و شام :
- شروع افطارى بایستى با چند عدد خرما، همراه با کمى آب ولرم یا شیر ولرم باشد.
- سعى شود بین افطارى و شام فاصله ای وجود داشته باشد.
- شروع افطارى همراه با نوشیدنى هاى خنک نباشد، بلکه حتما باید ولرم باشد. سوپ انتخاب خوبی است.
- مصرف بیش از حد مواد غذایى پُرچرب و شیرین در افطار سبب تشنگى و به دنبال آن مصرف زیاد آب مى شود، در نتیجه با کاهش غلظت اسید و آنزیم هاى گوارشى موجب اختلال در هضم و جذب مواد غذایى مى شود.
* آلبالو یا آلوی بوعلی را تازه و رسیده مصرف کنید، مصرف نوع نارس آن سوء هاضمه می آورد. این میوه دارای آهن، کلسیم، فسفر، پتاسیم، منگنز، مس، کلر، گوگرد، منیزیم، سدیم، روی، ویتامین های A، B، C و D و حتی هسته و دم آن نیز داری خواصی عالی است.
آلبالو عطش و التهاب را کم، خون را صاف و پوست را صاف و روشن می کند. کسانی که به بیماری کلیه و روماتیسم مبتلا هستند با مصرف آلبالو مانع بروز نقرس می شوند. آلبالو ادارآور است و پتاسیم آن باعث می شود نمک در عروق باقی نماند و فشار خون پایین بیاید، این از مزیت های آلبالو برای بیماران قلبی است.
بهترین راه برای جلوگیری از تشنگی در طول روزه داری این است که هنگام سحر و افطار از نوشیدنی های مناسب استفاده کنید.
نوشیدنی های مناسب برای سحری
سحر زمانی است که باید بدن را آمده برای 17ساعت روزه داری کنید به همین علت باید از بهترین و مقوی ترین مواد غذایی و البته نوشیدنی های مناسب استفاده کنید تا در طول روز به هیچ عنوان تشنه یا گشنه نشوید.
آب همیشه به عنوان بهترین نوشیدنی در هر زمانی شناخته میشود و در هنگام سحر نیز سعی کنید بیشتر آب استفاده کنید. البته دقت داشته باشید که آبی که می نوشید نباید خیلی خنک یا گرم باشد و ابی با دمای اتاق برای رفع تشنگی بهترین گزینه است.
برای آنکه در طول روز از تشنگی فرار کنید، می توانید چند قطره لیموترش در آب خود بچکانید. این محلول معجزه ای برای روزهای گرم تابستان و فرار از تشنگی در هنگام روزه داری است.
یکی از بهترین جایگزین های آب برای افرادی که در طول روز بسیار تشنه می شوند عرق کاسنی است. اگر در طول روز تشنه می شوید می توانید هنگام سحر به جای آب از عرق کاسنی استفاده کنید.
در کنار نوشیدنی های مناسب برخی از نوشیدنی های نیز ممنوعه هستند و باید از مصرف کردن آن ها جدا پرهیز کنید. یکی از نوشیدنی های ممنوعه هنگام سحر چای پر رنگ است که باعث می شود آب بدن در طول روز کاسته شده و تشنگی به سراغ روزه دار آید
نوشیدنی های مخصوص افطار
پس از 17 ساعت عبادت و روزه داری، افطار زمانی است که باید قوای از دست رفته بدن را به آن بازگردانید به همین علت استفاده از نوشیدنی های مقوی و سرشار از ویتامین لازم است. البته دقت داشته باشید شما می توانید از این نوشیدنی ها در زمانی بین افطار تا سحر استفاده کنید.
سعی کنید همیشه روزه خود را
با یک نوشیدنی افطار کنید و بهترین گزینه ها برای باز کردن روزه چای، شیر گرم و آب
جوش هستند. مایعات سریعا قوای بدن را به آن باز می گردانند همچنین دستگاه گوارش را
آماده برای دریافت مواد غذایی می کنند.
به هیچ عنوان از نوشیدنی های سرد و تگرگی
استفاده نکنید. تحقیقات پزشکی حاکی از آن است که نوشیدنی های سرد بعد از مدت
طولانی که هیچ چیزی نخورده اید می توانند دستگاه گوارش و اندام های داخلی بدن را
دچار مشکلات گوناگون کنند.
برای زمان میان افطار و سحر از آب میوه های
طبیعی استفاده کنید تا هم عطش شما برطرف شود و هم ویتامین های لازم وارد بدن شوند.
استفاده از آب هندوانه بهترین گزینه برای روزه دارانی است که احساس تشنگی آن ها
بعد از افطار همچنان باقی مانده است.
سعی کنید در طول ماه مبارک رمضان نوشابه و تمامی نوشیدنی های گاز دار را فراموش کنید. این نوشیدنی های نیاز به معده ای فعال برای هضم شدن دارند اما زمانی که معده شما به خاطر روزه داری کم کار شده دیگر توانی برای هضم نوشابه باقی نمی ماند.
* فاصله بین افطار تا سحر بهترین زمان برای جبران آب بدن
چای به علت داشتن مواد آنتی
اکسیدان و ضد سرطان برای بدن مفید است، اما چای به علت مدر بودن باعث می شود مقدار
بیشتری از آب بدن دفع شود.
هنگام افطار بهتر است که از شیر ولرم همراه با مواد دارای قند
طبیعی مانند خرما، عسل یا انگور شیرین استفاده شود چرا که این مواد شیرین افزون بر
تنظیم قند خون، خاصیت سم زدایی نیز دارند. یکی از راه های مقابله با تشنگی در ماه
مبارک رمضان مصرف میوه و سبزی فراوان است که افزون بر مقاومت بیشتر در مقابل
تشنگی، به علت داشتن فیبر، سرعت حرکت مواد غذایی را کاهش داده و سبب می شود احساس
گرسنگی نیز دیرتر فعال شود.
مصرف میوه و سبزی سبب رفع مشکل یبوست نیز می شود. سبزی ها مانند کاهو، خیار، کرفس و سبزی خوردن چون آب را در خود نگه می دارند، زمینه ساز استمرار و تداوم آبرسانی به بدن می شوند و مصرف سالاد کاهو به خصوص در وعده سحر توصیه می شود.
** پرهیز از نوشیدن آب یخ
زمانی که آب خنک همراه با یخ مصرف می شود، چون دمای بدن را برای مدت کوتاهی پائین می آورد، باعث رفع عطش در درازمدت نمی شود. هنگام افطار باید از نوشیدن آب یخ به طور ناگهانی پرهیز کرد همچنین در وعده افطار نیز از نوشیدنی های ولرم استفاده کرد.
*** رفع تشنگی با نوشیدنی های سنتی
شربت آبلیمو
شربت آبلیمو کم شیرین سبب ترشح بزاق شده و احساس تشنگی را در روزه داران برطرف می کند.
** شربت خاکشیر و تخم شربتی
شربت خاکشیر و تخم شربتی خنک کننده و ضد عطش هستند و می توانند آب را درون دانه های خود نگه دارند و به تدریج آن را به بدن برسانند. در نتیجه نیاز بدن را به مدت طولانی تر نسبت به آب تامین می کند. بهتر است آنها را بدون شکر یا با شکر کم مصرف کرد.
** کاسنی
عرقیات سنتی، فقط کاسنی خاصیت خنک کنندگی بدن را دارد، از این رو پیشنهاد می شود نوشیدنی هایی مانند خاکشیر را با کمی کاسنی و گلاب مخلوط و سپس استفاده کرد.
** شربت سکنجبین
شربت سکنجبین به تنهایی یا
با اضافه کردن سکنجبین به خاکشیر نیز می تواند به رفع عطش کمک کند و بهتر است این
ترکیب را تهیه و برای کاهش تشنگی آن را نوشید.
** دم کرده نعناع
دم کرده برگ خشک نعناع و یا مخلوط آن با عسل بین افطار تا سحر موجب رفع تشنگی خواهد شد.
تهیه و مصرف شربت نعناع نیز در رفع تشنگی بسیار مفید است. برای تهیه آن باید از شربت پایه استفاده کرد. جوشاندن شکر و آب به نسبت دو به یک و افزودن مقداری عرق نعناع و آب لیمو ترش که باید به صورت خنک مصرف شود. این شربت نیز به میزان زیادی از عطش جلوگیری می کند.
** دم کرده لیمو عمانی با گل گاو زبان و نبات
دم کرده لیمو عمانی با گل گاو زبان و نبات نیز می تواند علاوه بر رفع تشنگی، باعث آرامش و خواب مناسب در شب شود.
** شربت تمبر هندی با عسل
خیس کردن تمبر هندی و صاف کردن آن و سپس مخلوط آن با عسل و تهیه شربت، نوشیدنی مفیدی برای رفع یبوست در ماه رمضان محسوب می شود.
* مخلوط زردآلوی تازه همراه با عسل
مخلوط زرد آلوی تازه همراه عسل نیز مناسب جهت رفع عطش و سنگینی معده است.
توصیه های دیگر:
حتی‌الامکان از نوشیدن چای،
قهوه و نوشابه‌ها، به دلیل دارا بودن سطح بالایی از کافئین خودداری کنید چرا که
این مایعات باعث از دست رفتن سریع‌تر آب بدن می‌شوند. ( با نوشیدن یک لیوان چای ، 2 لیوان آب از بدن دفع می شود )
برخی مواد غذایی و شیرینی‌های مصنوعی مانند زولبیا و بامیه،
باعث تشدید تشنگی در طول روز می شود . توصیه میشود برای پیشگیری از تشنگی ،از
قندهای گیاهی مانند خرما به جای زولبیا و بامیه استفاده کنید .
از
میوه‌هایی تازه مثل هندوانه و خربزه و طالبی استفاده کنید، چرا که این میوه‌ها
به طور چشمگیری در کاهش تشنگی کمک می‌کنند و تا حدودی مواد معدنی از دست رفته ناشی
از تعریق را جبران خواهند کرد.
بهتر است روزه داران در وعده سحری از خوردن غذاهای خشک نظیر کوکو سبزی ، کوکو سیب زمینی ، کتلت ، کباب و جوجه کباب و.... خودداری کنند . این غذاها به همراه غذاهایی که ادویه و فلفل زیادی دارند باعث بروز عطش در طول روز می شوند.
مصرف سس مایونز ، خامه ، سوسیس و کالباس نیز باعث بروز مشکلات گوارشی و بروز تشنگی می شود.
افرادی هم که تحرک بیشتری نسبت به سایرین دارند مثل نوجوانان و ورزشکاران باید حتما در فاصله افطار تا سحر حداقل 8 لیوان آب مصرف کنند چرا که در طول روز به دلیل تحرک و تعریق زیاد آب بدنشان نسبت به سایرین بیشتر کاهش می یابد .
مصرف یک عدد لیمو ترش تازه نیز در پایان سحری به کاهش تشنگی در طول روز می شود
[1] - تبیان نت
[2] - قانون (ترجمه شرفکندى)، ج4، ص: 115
