علل و درمان عفونت ادراری
علل و درمان عفونت ادراری
عفونت دستگاه ادراری (UTI) نوعی عفونت باکتریایی است که بر بخشی از دستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد. هنگامی که عفونت دستگاه ادراریتحتانی را مبتلا می‌کند سیستیت ساده (عفونت مثانه) نامیده می‌شود و هنگامی که بر دستگاه ادراری فوقانی تأثیر می‌گذارد به آن پیلونفریت(عفونت کلیه) گفته می‌شود.علائم مربوط به دستگاه ادراری تحتانی عبارتند از دفع ادرار همراه با درد و یا تکرر ادرار یا اضطرار برای ادرار (یا هر دو)، در حالی که علائم مربوط به پیلونفریت عبارتند از تب و درد پهلو به همراه علائم مربوط به عفونت دستگاه ادراری تحتانی. این علائم در افراد مسن و یا بسیار کم سن و سال ممکن است مبهم و یا نامشخص باشند.
عامل اصلی هر دو نوع عفونت مذکور اشرشیا کلی است، با این حال ندرتاً باکتری‌های دیگر، ویروسها یا قارچ نیز ممکن است موجب آن شوند. عفونت‌های دستگاه ادراری معمولاً در زنان نسبت به مردان بیشتر رخ می‌دهد، چرا که نیمی از زنان در طول زندگی خود حداقل به یک عفونت مبتلا می‌شوند. بروز مجدد بیماری امری شایع است. عوامل خطرساز عبارتند از: آناتومی بدن زنان، مقاربت جنسی و سابقه خانوادگی. پیلونفریت در صورت بروز معمولاً پس از عفونت مثانه ظاهر می‌شود، اما ممکن است ناشی ازعفونت منتقله از راه خون نیز باشد. تشخیص این بیماری در زنان سالم و جوان تنها بر اساس علائم امکانپذیر است. در افرادی که علائم آنها مبهم است، ممکن است تشخیص بیماری مشکل باشد زیرا ممکن است باکتری‌ها وجود داشته باشد، اما عفونتی مشاهده نشود. در موارد پیچیده و یا در صورتی که درمان با شکست مواجه شود، ممکن است کشت ادرار مفید باشد.
در افراد مبتلا به عفونت‌های مکرر، می‌توان از دوز پایین آنتی بیوتیکهابه‌عنوان اقدام پیشگیرانه استفاده کرد. در موارد غیرپیچیده، عفونت‌های دستگاه ادراری را می‌توان به‌راحتی با مصرف آنتی بیوتیک در یک دوره کوتاه درمان کرد، اگرچه مقاومت در برابر بسیاری از آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده برای درمان این بیماری در حال افزایش است. در موارد پیچیده، ممکن است لازم باشد دوره‌های درمان طولانی‌تر شوند و یا نیاز به تزریق آنتی بیوتیک وریدی باشد، و در صورتی که علائم در طی دو یا سه روز بهبود پیدا نکرد، لازم است آزمایش‌های تشخیصی بیشتری انجام گردد. در زنان، عفونت‌های دستگاه ادراری شایع‌ترین شکل عفونت‌های باکتریایی است و هر سال ۱۰٪ به میزان عفونت‌های دستگاه ادراری افزوده می‌شود.
این بیماری مسری نیست و شما نمی توانید آن را از کس دیگری بگیرید. در اکثر موارد بیماری به دلیل مشکلات کلیوی و اختلالات مربوط به مثانه ایجاد می شود. UTI در خانم های جوانی که دارای شرایط زیر هستند شایع تر است:
قبلاً دچار این نوع عفونت ها شده اند
ارتباط جنسی داشتند
از اسپری های اسپرم کش به همراه کاندوم استفاده می کنند
از دیافراگم استفاده می کنند
باردار هستند
علائم بیماری چیست؟
درد و یا سوزش در حین ادرار کردن
تکرر ادرار
کم بودن میزان ادرار حتی در زمانیکه احساس می کنید مثانه پر شده است
بوی بد و تیرگی ادرار
خون در ادرار
تب و لرز
احساس درد در قسمت پایینی کمر
کدام گیاهان برای درمان عفونت های ادراری مفید هستند؟
میتوانید برای شروع از کران بری و اکیناسه استفاده کنید، البته گیاهان دیگری هم برای مقابله با عفونت های ادراری وجود دارند..
عوامل متعددی می توانند احتمال بروز این فرایند را بیشتر کنند، از جمله:
انسداد:
بزرگ شدن پروستات
تنگ شدن مجاری غدد
شرایط نورولوژیکی:
اسپینا بیفیدا (Spina bifida)
ام اس (MS)
آسیب های نخاعی
بیماری های ساختاری مثانه:
دیورتیکول (بیرون زدگی های کوچک – diverticula) در دیواره ی مثانه
تومور
غیر طبیعی بودن مسیر ادرار:
کلیه ی نعل اسبی (horseshoe kidney)
انسداد توسط سنگ های کلیه و یا سنگ های مثانه
کلیه ی پلی کیستیک (polycystic)
بیماری ریفلاکس مثانه (معمولا به علت نشت دریچه ی بین مثانه و حالب که مثانه را به کلیه مرتبط می سازد به وجود می آید)
جسم خارجی:
ابزارهای پزشکی (به عنوان مثال، در حین یک فرایند پزشکی)
کاتتر و استنت
بیماری های زمینه ای:
دیابت
درمان با استروئید
عفونت اداری کودکان
« یکى از بیماریهاى مهم سنین کودکى عفونت سیستم ادرارى مى باشد. بدلیل آسیب پذیرى دستگاه کلیوى، در این سنین عوارض عفونت بسیار جدى هستند. در صورتى که درمان صحیح و پیگیرى مناسب صورت نگیرد مشکلات فراوانى تا پایان عمر براى کودک و هزینه بسیار را براى جامعه بدنبال خواهد داشت.
بررسى رادیولوژیک سیستم ادرارى به منظور تشخیص سریع ناهنجاریهاى آناتومى و عملکردى یکى از پایههاى اساسى پیگیرى علل عفونت ادرارى را تشکیل مىدهد.
در آزمایشات 81 کودک مورد بررسى قرار گرفتند. 8 کودک زیر یک سال داشتند که 6 نفر آنها پسر بودند. از 73 کودک بین 14- 1 سال فقط 6 نفر پسر بودند و 55 نفر دختر (77%) در 68 کودک نتیجه کشت ادرار در دسترس بود و نتیجه 47 مورد از 67 کشت رشدE .coli بود. (1/ 69%) در آزمایش کامل ادرار 66 مورد از 69 نمونه ادرارى داراى پیورى (گلبول سفید بیشتر از 5 عدد در میلى متر مکعب) بودند (6/ 95%).
هماچورى مکیروسکوپى (گلبول قرمز بیشتر از 5 در میلى متر مکعب) در 26 مورد از 69 نمونه ادرار مشاهده شد. (1/ 37%) در 28 نمونه از 68 نمونه (5/ 40%) باکترورى وجود داشت.
نتیجه 10 نمونه آزمایش کامل ادرار در دسترس نبود و تشخیص عفونت ادرارى از روى کشت مثبت ادرار انجام شده بود. حدود 48% بیماران متعاقب عفونت ادرارى مکرر بسترى شده بودند. در اکثر کودکان (77 نفر) سونوگرافى انجام شد که در 45 مورد طبیعى بود (58%).
در 19 مورد علائم استاز و یا اتساع خفیف سیستم پیلوکالیسیال مشاهده گشت.
6 مورد دچار هیدرونفروز واضح بودند و در 6 مورد عیبهاى آناتومیک دیده شد. از مجموعه 81 کودک در 38 نفر نتیجهvcuG در دسترس بود که از اینها 22 مورد (9/ 57%) طبیعى و در 1/ 42% ناهنجارى همراه با رفلاکس ذکر شد.
IVP
در 16 مورد انجام شد که در 8 مورد طبیعى، 6 مورد غیر طبیعى (غیرSpecific) و در 2 مورد همراه با ناهنجاریهاى آناتومیک بوده است. در 14 مورد کودک اسکن رادیوایزوتوپ کلیه انجام شد که در 9 مورد غیر طبیعى و تأیید کننده پیلونفریت (40/ 64%) و در یک مورد نشان دهنده عیب آناتومیک بوده است.
بحث: هر کودک یا نوزاد که دچار عفونت ادرارى مىگردد مىبایست تحت بررسى براى رد اختلالات آناتومى و یا عملکرد دستگاه ادرارى قرار گیرد. 50- 30% این کودکان داراى آنومالیهاى ساختمانى و یا عملکردى، مخصوصا رفلاکس در دستگاه ادرارى مىباشند که احتیاج به درمان دارند.
عدم درمان مناسبvur زمینه را براى عفونتهاى مکرر مساعد مىکند که باعث آسیب پیشرونده به کلیه مىشود. آگاه کردن بیشتر پزشکان به این واقعیت و به اهمیت بررسى این بیماران بسیار ضرورى است چون طبق یک مطالعه گسترده که توسطJadrdsic و همکاران در انگلستان انجام شد و نتایج آن در سال 1993 منتشر گشت بررسى رادیولوژیک دستگاه ادرارى کودکان مبتلا به عفونت در کمتر از 50% موارد انجام شده بود.»[1]
التهاب و عفونت ادرارى
« در ادرار باکترى وجود ندارد و بهطور طبیعى ضد عفونى مىباشد. وارد شدن باکترى به دستگاه ادرارى غالبا از طریق پیشابراه به مثانه و احتمالا به کلیهها وارد مىشود.
خیلى به ندرت پیش مىآید که باکترىها از سایر قسمتهاى بدن و از راه خون به کلیهها برسند و در صورت عارضه، به آن التهاب لگنچه و کلیه گفته مىشود، که ممکن است حاد یا مزمن باشد.
در التهاب حاد لگنچه و کلیه، شخص دچار درد پشت، تهوع و استفراغ، تب و لرز بالا مىشود که اغلب به کشالهى ران انتشار مىیابد. اگر مثانه نیز عفونى شود، علاوه بر این نشانهها احساس سوزش و تکرار ادرار به وجود مىآید. این التهاب حاد به دلیل کوتاهى پیشابراه در خانمها بیشتر پیش مىآید».[2]
«اصطلاح عفونت مجارى ادرار به دسته وسیعى از عوارض بالینى اطلاق مىشود که وجه مشترک آنها مقدار زیادى از میکروارگانیسم در بخشى از بخشهاى دستگاه ادرار است.
عفونتهاى با علامت مىتوانند حاد یا مزمن باشند. اصطلاح عود در جایى بکار مىرود که برگشت عفونت مربوط به همان میکروب اولیه باشد و اصطلاح عفونت دوباره یا عفونت مجدد در جایى بکار مىرود که میکروبى غیر از میکروب اولیه موجب برگشت عفونت شده باشد.
پاتوژنز:
ادرار مترشحه از کلیه طبیعى تا زمانى که به قسمت دیستال مجراى بول برسد استریل و فاقد میکروب است. ورود میکروب به مجارى ادرار از راه مجارى پائین یا از طریق گردش خون امکانپذیر است.
حالت اخیر به هنگام باکترى یعنى ورود میکروب در خون (مثلًا استافیلوکوک) رخ مىدهد و موجب تشکیل آبسه در کورتکس کلیه یا نسج چربى اطراف کلیه مىگردد.
اما حالت شایعتر ورود میکروب بطریق صعودى از مجراى بول و مهاجرت آن بطرف مجارى بالا یعنى مثانه، حالب یا گلنچه است که منشأ آن میکروبهاى خارج شده با مدفوع و آمادگى ناحیه پرینه، دهلیز فرج یا وارد کردن ابزار و آلات به داخل مجراى ادرار است که مانع از جریان کامل و آزاد ادرار در مجارى گردد. آزادى در جریان و عبور ادرار، حجم زیاد ادرار، تخلیه کامل مثانه و اسیدیته ادرار از مهمترین عوامل دفاعى ضد میکروبى بشمار مىروند.
اثر سن و جنس در عفونتهاى ادرارى:
عفونت ادرارى در نوزادان پسر بیش از نوزادان دختر دیده مىشود و علت آن شیوع بیشتر ناهنجاریهاى انسداد دهنده در مجارى ادرار است. پس از سن یک سالگى عفونت ادرارى در دختران با وفور بیشترى دیده مىشود و علت آن کوتاهى مجراى ادرار و آلودگى دهلیز فرج با میکروبهاى خارج شده به همراه مدفوع است.
در مطالعه بر روى کودکان مدارس معلوم شده است نسبت باکترى ئورى در پسران 5% و در دختران 2% بوده است. در سنین بالاتر عفونت ادرارى در مردان نادر است تا زمانى که به سن هیپروتروفى پروستات (40 سالگى با بالا) برسند لیکن در زنان نسبت آلودگى با پیشرفت عمر رو به افزایش است بطورى که در سن 70 سالگى حدود 10% زنان دچار عفونت ادرارى هستند.
همچنین شیوع عفونت ادرارى با فعالیت جنسى و آبستنى در زنان ارتباط دارد.
هر چند که توجیه پاتوفیزیولوژیک روشنى نداریم ولى گزارشات اپیدمیولوژیک، افزایش موارد عفونتهاى مجارى ادرار در سنین بالا را به وضوح نشان مىدهد که بیشترین میزان در خانمهاى بالاى 60 سال است.
در بالغین مرد، عفونت بندرت در قبل از 50 سالگى دیده مىشود ولى بعد از این سن بتدریج با افزایش سن شیوع آن بیشتر مىشود. موارد وقوع عفونت مجارى ادرارى در افراد مسن اجتماع حدود 20% مىباشد در حالى که در مؤسسات درمانى و مراقبتى به 50- 30 درصد مىرسد.
عواقب عفونتهاى ادرارى در بیماران سالخورده به اندازه کافى مطالعه نشده است.
یک مطالعه که تنها بر روى 12 مورد بوده است بیانگر تفاوت روشنى در کار کلیه و نیز تباهى سریع عمل کلیه در عفونتهاى مجارى ادرار، در مقایسه با شاهدهاى همسن بوده است.
ارتباط بین باکترى اورى (وجود باکترى در ادرار) بدون علامت و افزایش فشارخون و پیلونفریت حاد و مزمن و دیگر علل ابتلا و مرگ و میر در گروههاى مختلف پیران بسترى در مؤسسات درمانى و مراقبتى جستجو شده است.
در یک مطالعه که بر روى مردان و زنانى انجام گرفت که هنوز آزادانه راه مىرفتند و زوال عقل پیرى و مرض قند نداشتند و مدت طویلى در اقامتگاه سالمندان بسترى بودهاند، باکترى اورى بى علامت با افزایش مرگ و میر همبستگى داشت. هر چند که این مطالعه بیانگر رابطه علت و معلولى بین باکترى اورى بدون شکایت و افزایش مرگ و میر نیست و فقط نشان دهنده یک همراهى است.
عفونت حاد مجارى ادرار
یافته هاى بالینى:
الف) ابتلاى بخش پائین مجارى:
پیدایش ناگهانى یا تدریجى سوزش مجراى ادرار یا احساس میل پى در پى به ادرار کردن همراه با ادرار کدر، بد بو یا ادرار تیرهرنگ و ناراحتى پائین شکم از علائم عفونت بخش پائین مجارى ادرار است. علایم فیزیکى وجود ندارد مگر این که قسمتهاى فوقانى مجارى ادرار هم مبتلا باشند.
ب) ابتلاى مجارى فوقانى:
سردرد، ناراحتى عمومى، استفراغ، لرز و تب، درد زاویه دندهاى فقراتى و حساسیت این منطقه همراه با درد شکم علایم بالینى را تشکیل مىدهد (فقدان علایم دلیل عدم تهاجم میکروب به قسمتهاى فوقانى مجارى ادرارى نیست).
پیشگیرى:
بعضى زنان به کرات دچار عفونت مجارى ادرار مىشوند که گاه ممکن است با فعالیتهاى جنسى آنها ارتباط داشته باشند.
عفونت مزمن مجارى ادرار
اصول تشخیص:
- ناراحتىهاى مکرر و عود کننده بخش فوقانى یا تحتانى مجارى ادرار.
- فقدان علایم و آثار بالینى قابل انتساب به مجارى ادرار با وجود باکترى ئورى مداوم بى علامت.
- نارسائى اعمال کلیه همراه با حبس ازت، کم خونى.
یافته هاى بالینى:
معمولًا در عفونتهاى مزمن علامت برجستهاى وجود ندارد و تنها باکترى ئورى قابل توجه و مزمن وجود دارد. گاهى اوقات رویدادهاى زودگذر عفونى حاد بطور مکرر و عود کننده با علایم بالینى قسمتهاى فوقانى یا تحتانى مجارى ادرار ظاهر مىشود. در مراحل پیشرفته پیلونفریت علایم افزایش فشارخون، کم خونى یا ئورمى ممکن است بروز کند.»[3]
علل عفونت ادراری در بزرگسالان
«از جمله عادات بهداشتى مرتبط با سلامتى دستگاه ادرارى و مصون داشتن آن از ابتلا به بیمارى و بویژه عفونت ادرارى مىتوان به سفارشهاى معصومین (ع) در این زمینه از جمله:
1- عادات بهداشتى عمومى
الف- مصرف بیش از حد چاى- دین مبین اسلام از اسراف کردن منع نموده است، و در قرآن کریم آمده است:" بخورید و بیاشامید ولى اسراف نکنید"[4] و نیز مسرفین را برادران شیطان خواند[5]، و میانهروى را امرى پسندیده دانسته، درباره این متغیر پژوهشگر نشان داد با نوشیدن 4 لیوان چاى به بالا بطور روزانه خطر عفونت ادرارى را به میزان 7/ 1 برابر افزایش داد. همچنین یافتههاى پژوهش فوکسمن و دیگران (1985) نشان دادند مصرف چاى با ابتلا به عفونت ادرارى ارتباط قوى وجود داشت و خطر ابتلا را به میزان 51/ 3 بار افزایش داد. از آنجائىکه حبش مرسى (2002) مىنویسند مصرف چاى عاملى براى التهاب مثانه بوده و نیز چاى یک ماده مدر است و موکوپرتئین تام- هوسفال موجود در جدار مثانه که از کلیه ترشح شده و مانع چسبندگى باکترى به دیوار مثانه، با مصرف مقدار فراوان چاى این ماده محافظ از مثانه شسته شده و تنها مصرف فراوان مایعات از جمله چاى به هنگام ابتلا به عفونت ادرارى مىتواند سودمند باشد، تا مثانه را از وجود باکترىهاى تجمعیافته در آن شستشو شود (فوکسمن 2000).
ب- پوشیدن لباس زیر نایلونى- در این رابطه حضرت على مىفرماید؛ لباس پنبهاى بپوشید زیرا لباس پنبهاى لباس پیامبر بوده و لباس ما است[6] (ایران صدا 2008) و نیز امام صادق مىفرماید:" کتان از لباس انبیا است و گوشت را مىرویاند"[7]. نتایج پژوهشگر از طریق محاسبه نسبتشان نشان داد، پوشیدن لباس زیر نایلونى خطر ابتلا به عفونت ادرارى را به میزان 1/ 2 برابر افزایش داد. درحالىکه مارلن و کولدمن (2000) مىنویسند:" مطالعات درباره جنس لباس زیر بهعنوان عامل خطر براى ابتلا عفونت ادرارى به اثبات نرسیده است" (ص 364).
ج- عادت به تاخیر در دفع ادرار پس از احساس تمایل به دفع ادرار- در این زمینه حضرت رسول مىفرماید:" هرکس بخواهد مثانه سالمى داشته باشد پس ادرارش را حبس ننماید حتى اگر بر پشت مرکب سوار باشد" یعنى اینکه به منظور دفع ادرار از مرکب پیاده شود و آن را به تاخیر نیاندازد (تبریزیان 1386) و تخلیه مثانه قبل از رفتن به رختخواب، دراینباره حضرت على (ع) فرمود:" از جمله عاداتى که انسان را از بیمارى مصون مىدارد تخلیه مثانه قبل از خواب است" (کلینى). پژوهشگر نیز درباره این متغیر رابطه معنىدارى بدست آورده است و نیز پژوهشهاى نوین از جمله هافمن و گرى (1997) مىنویسند: یکى از عوامل مستعدکننده عفونت ادرارى نگهداشتن ادرار به مدت طولانى مىباشد و نیز تنغو (2000) مىنویسد: عادت داشتن به دفع سریع ادرار پس از احساس تمایل به ادرار کردن یکى از مهمترین دفاع مثانه در برابر رشد باکترى محسوب مىشود.
د- دفعات حمام کردن در هفته و ابتلا به عفونت ادرارى: دین مبین اسلام درباره حمام کردن، رعایت اعتدال در دفعات حمام رفتن را توصیه نموده است حد اکثر دفعات حمام کردن یک روز در میان و حد اقل هفتهاى یکبار باشد، به همین منظور بر مداومت بر غسل جمعه تأکید شده است. پژوهشگر نیز در این مورد رابطه معنىدارى بدست آورده است.
ه- شستشو و طهارت گرفتن پس از دفع ادرار و اجابت مزاج، که تمام مسلمانان انجام مىدهند، زیرا دین مبین اسلام همواره بر پاکى و تمیزى تأکید نموده است، حضرت صادق فرمود:" طهارت گرفتن پس از دفع ادرار أمرى است لازم و ضرورى"[8] چون پاکیزه بودن یکى از شروط نمازهاى پنجگانه است. در این زمینه کیستنر (1979) مىنویسد: میزان شیوع باکترى اورى در زنان بنگلادشى کمتر از زنان سفیدپوست بوده بهداشتى آنان از قبیل انجام شستشو و طهارت گرفتن پس از دفع ادرار و اجابت مزاج از سوى زنان بنگلادشى است.
ه- عدم مصرف ماست بهطور روزانه یا یک روز در میان. در این رابطه حضرت پیامبر مىفرماید:" خوردن ماست با خرما مایه تندرستى است"[9] (مجلسى). نتایج پژوهشگر نیز بیانگر آنست که مصرف ماست و مشتقات آن حالت محافظتکنندهاى در برابر ابتلا به عفونتهاى ادرارى را داشت. در همین راستا باندولر (2002) مىنویسد: مصرف ماست موجب کاهش عفونتهاى ادرارى راجعه مىگردد و نیز نتایج پژوهش هارمانلى (2000) نشان داد، بدنبال مصرف ماست میزان رشد واژینوز باکتریائى کاسته شد و درنتیجه ابتلا به عفونت ادرارى کاهش یافت.
2- رفتار جنسى:
الف- دفعات انجام مقاربت در هفته: اسلام انجام مقاربت بهطور روزانه را مکروه شمرده و نیز حضرت پیامبر انجام مقاربت به دفعات کم مایه طولانى شدن عمر است. ولى اگر چه پژوهشگر رابطه معنىدارى بین دفعات انجام مقاربت در هفته و ابتلا به عفونت ادرارى بدست نیاورد ولى دیگر پژوهشها نظیر فوکسمن (2000) وجود این رابطه را تأیید کردند.
ب- تخلیه مثانه بلافاصله (تا یک ساعت) پس از مقاربت- حضرت پیامبر به حضرت على فرمود:" پس از مقاربت با اندک استراحتى برخیز و مثانه خود را تخلیه کن"[10] و پژوهشگر نیز در آزمون آمارى کاى دو نشان داد که بین عدم تخلیه مثانه بلافاصله بعد از مقاربت و ابتلا به عفونت ادرارى رابطه آمارى معنىدارى وجود داشت و تخلیه نکردن مثانه بلافاصله (تا یک ساعت) پس از نزدیکى خطر ابتلا به عفونت ادرارى را به میزان 6/ 1 برابر افزایش داد و نیز هارینگتون (2000) مىنویسد: نتایج مطالعات کوچک نشانگر آنست که تخلیه مثانه به فاصله کوتاه پس از نزدیکى یک حالت محافظتکنندهاى در برابر ابتلا به عفونت ادرارى ایجاد مىکند، ولى در مطالعات بزرگ به چنین نتیجهاى دست نیافتند (باید توجه کرد با اینکه حضرت پیامبر این مطلب را به حضرت على فرمود، با رعایت این رفتار بهداشتى از سوى زنان منافاتى ندارد).
ج- شستشوى ناحیه ادرارى تناسلى یا حمام کردن بلافاصله (تا یک ساعت) پس از مقاربت- در روایات بر انجام غسل جنابت قبل از به خواب رفتن تاکید شده است و نیز شیخ طوسى مىنویسد: امام باقر (ع) در پاسخ به سؤال ابو بکر فرمود:" پس از جنابت دستها و ناحیه تناسلى خود را شستشو کن و وضو بگیر و سپس غسل انجام بده"[11] (استبصار ج 1) پژوهشگر نیز نشان داد عدم شستشوى ناحیه ادرارى تناسلى به فاصله کوتاه پس از مقاربت خطر ابتلا به عفونت ادرارى به میزان 9/ 1 برابر افزایش داد. در این زمینه ژولین شاه (1998) مىنویسد: براى جلوگیرى از ابتلا به عفونت ادرارى راجعه توصیه مىشود، زنان پس از مقاربت با یک بطرى آب ناحیه ادرارى تناسلى خود را از طرف جلو به عقب شستشو دهند (ص 700). دراینباره نیز کونفورت (2003) مىنویسد:" جهت کاستن از خطر ابتلا به عفونت ادرارى راجعه، بهتر است زن خود را قبل و بعد از نزدیکى شستشو دهد" (ص 3).
د- نوشیدن مایعات پس از مقاربت- حضرت پیامبر در این زمینه مىفرماید؛" بدنبال غسل نمودن از جنابت شربت عسل و مومیا بنوش[12]" (دهسرخى) ولى پژوهشگر رابطه معنى دارى بین مصرف مایعات پس از مقاربت و ابتلا به عفونت ادرارى در این پژوهش مشاهده نکرد، اما دیگر پژوهشها نشان داد، ژولین شاه (1998) مىنویسد: مقاربت جنسى تعداد باکترى در مثانه را تا ده برابر افزایش مىدهد لذا توصیه مىشود در حوالى مقاربت جنسى مایعات مصرف شود تا تخلیه مثانه کمى پس از مقاربت جنسى صورت بگیرد و مثانه از باکترى شسته شود (700).
ه- انجام مقاربت هنگام قاعدگى- دین مبین اسلام انجام مقاربت هنگام قاعدگى را حرام دانسته و مستوجب دیه دادن مىداند، حضرت صادق مىفرماید:" اگر مردى با همسر خود در حین حیض مقاربت کند به ده مسکین صدقه دهد" (شیخ طوسى)[13]. اما پژوهشگر بین انجام مقاربت هنگام قاعدگى و عفونت ادرارى رابطه معنىدارى بدست نیاورد، درحالىکه تکودومیرا (1998) در نتایج پژوهش خود نشان داد میان مبتلایان به علائم ادرارى راجعه نزدیکى مقاربت هنگام قاعدگى بیشتر بود.
و- مقاربت مقعدى- دراینباره معصومین (ع) مقاربت مقعدى را یک عمل غیر پسندیده و مکروه مىدانند، با اینکه پژوهشگر به رابطه آمارى معنىدارى دست نیافت، ولى پژوهش دیگر محققین نظیر استانتول استوارت (2000) نشان داد داشتن مقاربت مقعدى خطر ابتلا به عفونت ادرارى در زن افزایش مىدهد.
نتیجهگیرى: نتایج این مطالعه بیانگر آن است که پایبندى به احکام الهى که همواره دعوت به انجام رفتارهاى سالم مىنماید، مایه سعادت بشر بوده و نیل به زندگى بهتر از طریق برخوردارى از تن و روان سالم مىانجامد بهعنوان نمونه همچنانکه نتایج این پژوهش نشان داده است که رعایت رفتارهاى بهداشتى سالم نظیر آنچه پیشوایان بر آن تأکید نمودند موجب مىشود تا از نعمت دستگاه ادرارى سالم برخوردار شویم. پس در این زمینه پیشنهاد مىشود تا هرچه بیشتر دست به ترویج سنت پیامبر و معصومین (ع) به روشهاى مختلف و در سطح جهانى نمود.»[14]
درمان
گیاهی
برای پیشگیری از عفونت های ادراری، میتوانید از دم کردنی ها هم کمک بگیرید. این ترکیب را تهیه کنید: بذر چمن، بوسرُل (نوعی درخت که در آلپ می‌روید)، علف جارو و برگ های مورد را مخلوط کرده و بجوشانید (حدود 15 گرم از این گیاهان در یک لیتر آب). هر روز هر مقدار که تمایل دارید بنوشید.
در هر صورت، اگر زیاد دچار عفونت های ادراری می‌شوید، به مقدار زیاد و به طور مرتب مایعات بنوشید. با این کار، هم ادرارتان رقیق تر و هم خروجش سریع تر خواهد شد، به این ترتیب احتمال بروز عفونت های باکتریایی کمتر می‌شود.
کران بری
این میوۀ قرمز رنگ خاصیت اسیدی کردن ادرار را دارد، این خاصیت به هیچ وجه برای رشد باکتری هایی که عامل بروز عفونت ادراری می‌شوند، مناسب نیست. علاوه بر این کران بری مانع از چسبندگی باکتری ها روی دیوارۀ مجاری ادرای و مثانه می‌شود.
میتوانید کران بری را به شکل آبمیوه در سوپر مارکت ها بیابید. از مصرف نوشیدنی الکلی کران بری خودداری کنید، غالباً به این نوشیدنی شکر اضافه می‌شود، مسلماً آب کران بری خالص در الویت قرار دارد. مقدار مصرف این نوشیدنی در روز برای مقابله با عفونت های ادراری باید بین 250 تا 500 میلی لیتر در روز باشد. در غیر این صورت، میتوانید از کران بری به شکل مکمل غذایی (به طور خاص کپسول) استفاده کنید.
اکیناسه
این
گیاه که اصالتش به امریکای شمالی برمی‌گردد خاصیت تحریک سیستم های ایمنی بدن را
دارد که می‌تواند به مبارزه با عفونت های ادراری کمک کند. با این خاصیت، اکیناسه
برای مبارزه با سرماخوردگی و آنفولانزا نیز مفید است.
این
گیاه به شکل مکمل غذایی (کپسول) موجود است، اما می‌توان به شکل دم کرده هم از آن
استفاده کرد: 1 گرم ریشه یا برگ خشک این گیاه را در یک فنجان آب جوش قرار دهید.
بگذارید به مدت 10 دقیقه دم بکشید. نوشیدن یک تا شش فنجان از این دم کرده در روز
توصیه می‌شود.
اسانس آویشن
اسانس آویش دارای قدرت آنتی باکتریال است که می‌تواند به پیشگیری از عود عفونت ادراری کمک کند. 2 قطره اسانس آویشن را روی یک حبه قند یا یک قاشق عسل بچکانید، دو بار در روز میتوانید این مقدار مصرف کنید، ولی بدون نظر پزشک تان از این مقدار فراتر نروید
به عنوان مکمل، میتوانید از اسانس چوب گل رز و ملالوکا برای ماساژ زیر شکم استفاده کنید.
درمان های پیشنهادی خودم
گل خطمی: مهمترین کاربرد آن در طب سنتى: ضدتورم، التیام دهنده زخمها، مفید براى عفونت ادرارى، سنگ مثانه و سوزش و زخم روده. بدل آن: پنیرک، آب نمک.
1- اگر بیمار مؤنث است، می توانید ختمی یا پنیرک را جوشانده(دم کرده) و داخل لگنی ریخته و فرد بیمار ده دقیقه داخل آن بنشیند(لگن آبزن).
از کرفس بهعنوان آرامبخش، ضد عفونت ادرارى و در آرتریت روماتویید به عنوان داروى ضد التهاب استفاده مى شود.
2- مقداری عنبرنساء را آتش زده و زیر لوله ی کوچکی(مثل لوله بخاری) قرار داده و بیمار(مؤنث) روی آن می نشیند و موضع را دود می دهد تا عفونت ها از بین برود.
3- خوردن مدرات و مایعات طبیعی مفید برای فعال کردن تخلیه و نگه نداشتن ادرار در مثانه.
4- روغن مالی شکم از بالا به پایین، روغن زیتون یا سیاه دانه را روی مثانه مالیده و مدت ده دقیقه از بالا به پائین بمالید.
5- حجامت پایین کمر، بادکش زیر شکم.
6- کنترل غذا، خوردن غذای سالم و طبیعی.
به امید شفای همه بیماران
مهر 1393
[1] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج12، ص: 216
[2] - دائرة المعارف گیاه درمانى ایران، ص: 575
[3] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج11، ص: 222
[4] ( 1).\i وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ\E( سوره اعراف آیه 31).
[5] ( 2).\i إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطِینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُوراً\E( سوره اسراء آیه 27).
[6] ( 3). البسوا الثیاب من القطن فانه لباس رسول اللّه( ص) و لباسنا.
[7] ( 4). الکتان من لباس الانبیاء و ینبت اللحم.
[8] ( 1). أما البول فلا بد من غسله.
[9] ( 1). التمر و اللبن صحة البدن.
[10] ( 2). فاذا فعلت ذلک فلا تقم قائما و لا تجلس جالسا و لکن تمیل على یمینک ثم انهض للبول اذا فرغت من ساعتک شیئا فانک تامن الحصاة باذن اللّه.
[11] ( 1). عن ابی بکر قال: سألت ابا جعفر( ع) کیف اصنع اذا أجنبت، قال، اغسل کفیک و فرجک و توضأ وضوء الصلاة ثم اغتسل.
[12] ( 2). ثم اغتسل و اشرب من ساعتک شیئا من المومیائی بشراب العسل ...
[13] ( 1). عن الصادق( ع): رجل یقع على امراته و هى طامث فلیتصدق على عشرة مساکین
[14] - مجموعه مقالات قرآن و طب، ج3، ص: 167
