علل و درمان بی خوابی
علل و درمان بی خوابی
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: و جعلنا اللیل لباساً(شب را پوشش و آرامش قرار دادیم)، بشر امروزی بیشتر شبیه بعضی حیوانات زندگی می کند، یعنی شب ها را تا دیر وقت بیدار است(پای ماهواره و اینترنت و...) و روزها را هم تا دیر وقت می خوابد.
مشکل ما از آنجایی شروع شد که از مکتب اهلبیت(علیهم السلام) دور شدیم، آنها زود خوابیدن و زود بیدار شدن را برای ما توصیه می کنند ولی ما انجام نمی دهیم، خواب بی موقع در بدن ایجاد سم می کند، کافی است سیر هضم غذا را در بدن پیگیری کنید و ببینید چه موقعی را برای هضم گذاشته اید.
دستوراتی که بزرگان دین برای قبل از خواب بما داده اند، چنین است: وضو گرفتن و قرائت مقداری از قرآن(مثل سوره واقعه)، ذکر صلوات و تسبیحات اربعه(جدا گانه)، ذگر یا قدوس 470 مرتبه و....
همچنین در کتب روایی ما بابی به عنوان آداب خوابیدن وجود دارد که با عمل به آن خواب راحتی را می توان پیش بینی کرد، در ادامه چند روایت از باب نمونه عرض می کنم.
احمد بن اسحاق : « به امام حسن عسکرى علیه السّلام گفتم که: جان من فداى تو باد بدرستى که غمگینم از جهت چیزى که به خاطرم رسیده است و مىخواستم که از پدر بزرگوار تو سؤال کنم میسّر نشد که از او بپرسم، پس آن حضرت فرمودند: چه چیز است آن اى احمد؟ گفتم: از پدران تو علیهم السّلام به ما چنین روایت کردهاند که: خواب کردن پیغمبران بر پشت است، و خواب کردن مؤمنان بر پهلوى راست، و خواب کردن منافقان بر پهلوى چپ، و خواب کردن شیاطین بر روى. آن حضرت فرمودند: آرى چنین است.
پس گفتم: اى سیّد من بدرستى که من هر چند جهد مى کنم که بر جانب دست راست بخوابم نمى توانم و بر آن جانب مرا خواب نمىگیرد. پس آن حضرت ساعتى سکوت نمودند، و بعد از آن فرمودند: اى احمد نزدیک من شو، پس من نزدیک به آن حضرت شدم، فرمودند: دست خود را در زیر جامه هاى خود کن، من دست خود را در زیر جامههاى خود کردم، پس آن حضرت دست مبارک خود را از زیر رختهاى خود بیرون آوردند، و دست راست مبارک خود را بر جانب چپ من، و دست چپ مبارک خود را بر جانب راست من سه مرتبه کشیدند.
پس احمد بن اسحاق گفت: از آن وقتى که امام علیه السّلام دست مبارک خود را بر من کشیدند دیگر نتوانسته ام که بر جانب دست چپ خود خواب کنم و اصلا مرا بر آن جانب خواب نمى گیرد».
امام جعفر صادق علیه السّلام فرموده اند: «ما من عبد یقرأ آخر الکهف حین ینام الّا استیقظ فی السّاعة الّتى یرید.» یعنى: «نیست بنده اى از بندگان که بخواند آخر سوره مبارکه کهف را در حین خواب کردن و اراده نماید که در فلان ساعت برخیزد مگر آنکه در همان ساعت که مى خواهد بیدار شود».
از امام ششم (ع): خداوند خواب زیاد و بیکارى بسیار را دوست ندارد.
و فرمود: خواب زیاد دین و دنیا را از دست می برد.
و فرمود: پیامبر اکرم (ص) فرموده: خواب اول روز موجب کودنى است، و خواب قیلوله (نزدیک ظهر) نعمت است، و خواب بعد از عصر موجب احمقى است، و خواب میان مغرب و عشاء آدمى را از روزى محروم میدارد از امام صادق (ع): هر که وقت خواب وضوء بگیرد و به بستر رود شب را بسر آورد در حالى که بسترش بمنزله مسجد باشد و اگر وقتى به بستر رفت یادش بیاد که وضوء نگرفته مى تواند بجاى وضوء بر روى ملافه و رو اندازش تیمّم کند و اگر این کار را انجام دهد چنانست که دائما در نماز و ذکر خداوند متعال باشد.[1]
امام پنجم (ع) فرمود: وقتى که سر بر متّکا می گذارى بگو(بسم اللَّه- خداوندا من جان خود را تسلیم تو می کنم و با همه نیرو و با همه وجود بتو روى مى آورم و کارم را بتو وا می گذارم و ترا تکیهگاه خود ساختهام بر تو توکل می کنم از بیمى که از تو دارم و رغبتى که بتو یافته ام، پناه و نجاتى جز تو نیست به کتابى که بر پیامبرت فرستادى ایمان دارم) و بعد تسبیح حضرت زهراء (ع) را بخواند و هر که در موقع خواب ناراحتى پیدا کند، چون به بستر رود، آیة الکرسى و معوّذتین را بخواند.[2]
اما ادامه بحث در علل و درمان بی خوابی در طب اسلامی
بی خوابی یا کم خوابی یک علامت است که فرد به طور مستمر به خواب نمی رود. به عبارتی دیگر مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن مکرر در خلال شب همراه با ناتوانی یا اشکال در به خواب رفتن مجدد، بیدارشدن خیلی زود در صبح و خوابی که باعث تجدید قوا نشود را بی خوابی گویند.
سه نوع بیخوابی تاکنون شناخته شده‌است: گذرا، حاد و مزمن.
1. بیخوابی گذرا بین چند روز تا یک هفته طول می‌کشد و ممکن است دلیل آن استرس باشد.
2. بیخوابی حاد به بیخوابی اطلاق می‌شود که بین سه هفته تا شش ماه است.
3. بیخوابی مزمن به بیخوابی بیش از یک سال اطلاق می‌شود و ممکن است برای حواس فرد اختلالات جدی ایجاد کند این نوع کم خوابی می‌تواند سالها طول بکشد. برخلاف دو نوع قبل این نوع کم‌خوابی می‌تواند اختلالی باشد که نتیجه مستقیم مشکلات روانی است. تاثیرات آن که با توجه به ریشه اش متفاوت خواهد بود شامل خواب‌آلودگی، خستگی عضلانی و یا روحی، و توهم می‌شود. غالباً مبتلایانِ به بیخوابی مزمن افزایش هوشیاری(alertness) خواهند داشت.
مدت خواب بستگی به سن و شرایط کاری فرد عموما بین شش تا هشت ساعت تغییر می کند . بی خوابی علت های گوناگونی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نگرانی واضطراب
نوشیدن چای وقهوه زیاد
کشیدن سیگار
ناراحتی های اعصاب و...
کاهش بهره ذهنی
ابتلا به سرطان
کند شدن واکنش محیطی
خطر افسردگی
افزایش خطر اختلالات عصبی
ضعف سیستم ایمنی بدن
افزایش خطر ابتلا به دیابت
افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی
فشار خون
چاقی: پژوهش‌گران مرکز تحقیق تغذیه و چاقی نیویورک به این نتیجه رسیدند که کم‌خوابی شبانه علاوه بر به هم ریختن حال و هوا و مزاج آدمی موجب چاقی و به هم ریختن ظاهر بدن می‌گردد.
درمان بی خوابی
برای درمان بی خوابی دستورهای گوناگونی وجود داردکه ما دراینجا به برخی ازآنها اشاره می کنیم تا شاید آن دسته ازخوانندگان ، که تا به امروز خواب راحتی نداشته اند . بتوانند پس ازانجام دادن این دستورها ساعاتی را بدون اضطراب استراحت کنند .
دستور اول : برای رفع بی خوابی با غذا گشنیز بپزید ومیل کنید .گشنیز در درمان بی خوابی بسیارموثر است.
دستور دوم: کدوتنبل سرشار ازویتامین A است وشیره تخم کدو همراه با شیر مسکن است و برای رفع بی خوابی بسیار موثر است.
دستور سوم :کاهو سرشار از ویتامین A، B،C می باشد ومواد معدنی مانند آهن ، کلسیم ،فسفر ، منیزیم ،منگنز، ید، روی ومس را داراست. زود هضم است وروده ها راتقویت می کند ودر رفع بی خوابی موثر است.
دستور چهارم : دم کرده گل بیدمشک را روزی دو،سه فنجان میل کنید . اعصاب را آرام وخواب را زیاد می کند.
دستور پنجم: دم کرده خرفه به مقدار 25 گرم در یک لیترآب برای رفع بی خوابی و راحتی اعصاب موثراست
آرام بخش‌های چهارگانه
1- از تمام گروه‌های غذایی به صورت متعادل و متنوع در طول روز استفاده کنید؛ به خصوص مواد غذایی حاوی تریپتوفان مثل ماست، شیر، ماهی، گردو، موز، خرما، انجیر که اگر به عنوان عصرانه خورده شوند به آرامش اعصاب تان کمک بیشتری می کنند.
بهتر است قبل از خواب یک لیوان شیر گرم بنوشید.
2- ویتامین‌های گروه B، به خصوص B3 که با تولید سروتونین به رفع بی خوابی کمک می کنند.
3- مواد غذایی حاوی اسید‌های چرب امگا3 و آهن نیز از کم خونی جلوگیری کرده و خواب راحتی را به ارمغان می آورند. یادتان نرود که انواع ماهی و آبزیان، تخم کدو و تخم کتان، گردو از منابع مهم امگا 3 و گوشت بدون چربی، تخم مرغ و حبوبات از منابع مهم آهن به حساب می آیند.
4- کاهو و سیب دارای ترکیبات آرام بخش هستند، از این رو بهتر است قبل از خواب یک عدد سیب بخورید یا مخلوط آب کاهو و آب سیب را بنوشید و یا سالادی از کاهو و سیب رنده شده همراه با سسی که از آب لیمو یا آب نارنج و یک قاشق روغن زیتون تهیه شده، میل کنید.
گیاهانی برایِ درمانِ بیخوابی
بسیاری از افراد، خصوصاً افرادِ سالخورده از بیخوابی رنج می‌برند. کمبودِ خواب ممکن است به دلیلِ استرس، تنش، سردرد، عصبانیت، نگرانی و سایرِ اختلالاتِ روانی باشد. استفاده از گیاهان برای درمانِ بیخوابی بهترین راه برای مبارزه با این اختلالِ مزمن است. برخی از گیاهان که برای داشتن خوابی راحت مفیدند، عبارتند از:
· ترخون: این گیاه از بیخوابی جلوگیری می‌کند. این گیاه همانندِ یک آرام‌بخشِ ملایم عمل کرده و خوابِ خوب را تسهیل می‌کند. نوشیدنِ یک فنجان چایِ ترخون، هر شب به شما خوابی خوش و راحت را هدیه می‌دهد.
· دانه شوید (تخم شوید): روغن‌هایِ معطرِ موجود در دانه‌های شوید به عنوانِ یک آرامبخش و خواب آورِ ملایم عمل می‌کنند. فلاونوئید‌ها و ویتامین‌های B موجود در این روغن‌های گیاهی، ترشحِ برخی آنزیم‌ها و هورمون‌های آرامبخش و خواب آور را در بدن تحریک می‌کنند. این اثرات موجب می‌شود که در شب راحت و خوب بخوابید.
· فلفل: فلفل پادشاه ادویه‌جات است و در طبِ سنتی برای مقابله با بیخوابی و مشکلاتِ دیگرِ خواب بسیار موردِ استفاده قرار گرفته است. یک فنجان شیرِ گرم بردارید و در آن 3 قطره عسل و سه نوک انگشت پودرِ فلفل بریزید. 30 دقیقه قبل از رفتن به تخت‌خواب این شیرِ گیاهی را بنوشید. این کار خوابِ راحتِ شما را تضمین خواهد کرد.
· گیاه بابونه: بابونه یک گیاهِ آرام‌بخشِ مشهور است. این گیاه برایِ تمامی سنین و حتی کودکان بسیار مفید و بی‌ضرر است. از این گیاه در سراسرِ جهان برای درمانِ بیخوابی و سایرِ اختلالاتِ خواب استفاده می‌شود. نوشیدنِ روزانه چایِ بابونه به رهایی از مشکلاتِ خواب کمک می‌کند. روغنی که از بابونه گرفته می‌شود به عنوانِ روغنی مفید برای ماساژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک ماساژِ خوب در هفته با روغنِ بابونه به داشتنِ خوابی راحت کمک می‌کند. می توانید قبل از خواب یک حمامِ آبِ گرم بگیرید و 2 تا 3 قطره روغنِ بابونه به آبِ وانِ خود اضافه کنید. این کار دردهایِ عضلانی تان را از بین برده و اعصاب تان را آرام می کند. این حمامِ آبِ گرم با عصاره بابونه خوابِ راحتِ شبانه را به شما هدیه خواهد داد.
چند نسخه دیگر
آب مقطر بهارنارنج درمان بیخوابى است و نارنج داراى ویتامین B ,C ,D مى باشد. بهار نارنج: طبیعت گرم معتدل دارد، خواص آن: تقویت قلب، درمان بیخوابى، آرام بخش، تقویت اعصاب، ضد تشنج، ضد سکسکه مصرف یک لیوان عرق بهار نارنج شبها هنگام خواب به شما خواب راحتى خواهد داد.[3]
برگ بادرنحبویه: طبیعت آن: گرم و خشک است. خواص درمانى: بیست تا پنجاه گرم از آن را در یک لیتر آب بجوشانید بعد ده دقیقه دم کنید سپس آب آن را صاف و شیرین سازید و روزى سه تا چهار فنجان بنوشید. دافع سموم، مقوى دل و دماغ و حواس و حفظ و ذکاء و معده و جگر و مفرح است و براى درمان بىخوابى مؤثر خواهد بود. نشاط آور است، دردهائى که در مغز و داخل جمجمه ایجاد مى شود را کاهش مى دهد، بیمارى کابوس و ترس و وحشتهاى عصبى را برطرف مى سازد.[4]
براى درمان بی خوابى. شبها موسیر را در سوپ بپزید و بخورید.[5]
درمان بىخوابى
بىخوابى خود نوعى بیمارى است که به بعضى افراد عارض مىشود. بهتر است علت آن را کشف و به درمان آن پرداخت. این بیمارى در اکثر افراد ناشى از گرفتارىهاى روزانه است که شبها خود را نشان مىدهد و گاهى نیز مربوط به قلب یا مغز یا اعصاب یا بیمارى بوده و معمولا علل دیگرى ندارد. این بیمارى فکر و خیال را زایل کرده و کماشتهایى، کمذهنى و ضعف حافظه ایجاد مىکند و باعث ضعف، سستى و کوتهفکرى در طول روز مىگردد.
درصورتى که دچار بىخوابى یا کم خوابى شده اید، هنگام استراحت و خواب در جایى کوچک، بى سر و صدا و تاریک به استراحت بپردازید. ضمنا بهتر است مقدارى گلاب یا عطر گل محمدى اطراف خود بزنید.
ضمنا باید از مصرف چاى، قهوه، کاکائو، دخانیات، تخممرغ و گوشت پرهیز کنید و از خوراکى هایى از قبیل دوغ، خیار، زعفران، دارچین، آبلیمو، آش کدو، پیاز با شام شب، کاهو با شام شب، آب هویج، ترب یا تربچه با شام شب، شیر گرم قبل از خوابیدن، نان با ماست یا ماست همراه با شام یا بعد از شام، آب سیب درختى قرمز هنگام خواب، عرق بهارنارنج هنگام خواب، آب جوشانده ى کوکنار بعد از غذا، آب جوشاندهى گل شقایق بعد از غذا، شربت خشخاش پس از غذا، عرق بیدمشک هنگام خواب، روغن گل خشخاش با شام شب، تخم خشخاش، روغن بادام شیرین با شام شب، سیبزمینى ترشى (قلقاسى) سیر، گشنیز، فندق، شربت دارچین هر شب یک یا چند عدد از آنها استفاده شود.
براى درمان آن مى توانید هر شب پس از صرف شام سیب درختى قرمز که با پوست رنده شده باشد را با عسل شیرین کنید و بخورید.
* شب 7 مثقال مغز تخم کدو بخورید.
* آب کدو را بگیرید و با آب یا شیر بپزید و بخورید.
* شبها موسیر را کوبیده شده را در سوپ بپزید و بخورید.
* صد گرم سنبل الطیب را در یک لیتر آب گرم، دوازده ساعت بخیسانید. بعد در یخچال گذاشته و شبها قبل از خوابیدن یک فنجان از آب صافکردهى آن را بنوشید.
* دوازده عدد گل شقایق را در یک لیتر آب 10 دقیقه بجوشانید، آب آن را صاف و شیرین کرده و پس از صرف شام بنوشید.
* پنجاه گرم میوهى گل نسترن را در یک لیتر آب سرد 3 ساعت بخیسانید، سپس 5 دقیقه بجوشانید و حدود 15 دقیقه هم آن را دم کنید. پس از صاف کردن آن را شیرین کرده و در طول روز چند مرتبه هربار مقدارى از آن را بنوشید.
* ده گرم پوست خشخاش را در یک لیوان آب گرم بجوشانید، 10 دقیقه هم دم کنید و قبل از خواب آب صافکردهى آن را شیرین کرده و بنوشید.
* مقدارى کاهو را بجوشانید و آب صافکردهى آن را هنگام خواب بنوشید.
* کف پا را گرم نگهدارید و سعى کنید هیچگونه فکرى را به مغز راه ندهید تا به خواب روید.
* صد گرم بذر رازیانه را نرم بکوبید و در یک لیتر آب سرد 2 دقیقه بجوشانید. بعد 10 دقیقه آن را دم کنید سپس آب صاف آن را صاف و با شکر شیرین سازید.
هر شب موقع خواب یک فنجان از آن را بنوشید. (نسخه فوق مخصوص خانمها است)
* شب، هنگام خواب 3 یا 4 قاشق قهوهخورى سرکه یا شراب سیب را در 200 گرم عسل مخلوط کرده و بخورید.
* پنجاه گرم شکوفه به را در یک لیتر آب جوش دم کنید. آب صافکردهى آن را با مقدارى عرق بهارنارنج مخلوط کرده و بنوشید.
* یک مشت برگهاى تازه به را در یک لیتر آب 10 دقیقه بجوشانید. به مدت 10 دقیقه هم آن را دم کنید. سپس آب آن را صاف کنید و با بهار نارنجى که نرم ساییده شده باشد مخلوط کرده و در جاى خنک مانند یخچال نگهدارید. شبها هنگام خواب 2/ 1 فنجان از آن را بنوشید.
* هر شب موقع خوابیدن مقدارى ناخنک نیمکوب شده را با مقدارى بادرنجبویه بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین نموده بنوشید.
* یک مشت گل افسنطین را در یک لیتر سرکه 15 دقیقه بجوشانید. آب آن را صاف و در بطرى بریزید و در یخچال نگهدارید. هرگاه دچار بىخوابى یا کمخوابى شدید آن را روى شقیقه ها کمپرس کنید تا به خواب بروید.
* بیست گرم گل اسطوخدوس هندى را در یک لیتر آب جوش 15 دقیقه دم کنید و در یخچال نگهدارید.
هر روز یک فنجان از آن را بعد از ناهار و یک فنجان پس از صرف شام بنوشید.
* شبها هنگام خواب شیر مادرى که نوزاد دختر از او متولد شده است یا شیر الاغ را در بینى بچکانید.
* سى گرم تیول خشک را در یک لیتر آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کنید. سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و هر صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یک فنجان از آن را بنوشید.
* شش مثقال برگ خشک پرتقال را در یک لیتر آب جوش به مدت 15 دقیقه دم کنید. سپس آب آن را با عسل یا شکر شیرین سازید و موقع خواب یک فنجان از آب آن را با سه قاشق سوپخورى عرق بهارنارنج مخلوط کرده و بنوشید.
* شب موقع خواب 2 یا 3 عدد سیب درختى قرمز را با پوست بجوید و بخورید یا یک لیوان آب سیب درختى بنوشید.
* سى گرم ساقههاى گلدار آویشن شیرازى را در یک لیتر آب جوش 12 دقیقه دم کنید. سپس آب آن را صاف و شیرین کرده و در یخچال نگهدارید. هر روز 5 مرتبه و هر مرتبه 1 فنجان از آن را بنوشید (حتما فنجان پنجم قبل از خواب شب نوشیده شود)
* درصورتىکه فشار خون نداشته باشید شب یک قاشق چاىخورى پودر عصارهى شیرینبیان را در یک فنجان آب گرم بریزید و بنوشید.
* چهل گرم آب گشنیز تازه را با شکر شیرین کرده و قبل از خواب بنوشید.
* هنگام شام گشنیز تازهى پخته شده را با نان و ماست بخورید.
* پنجاه گرم گل بادرنجبویه را در یک لیتر آب بجوشانید و 10 دقیقه هم آن را دم کنید. آب آن را صاف و شیرین کرده و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک فنجان از آن را بنوشید (فنجان سوم بعد از شام باشد)
* سى گرم برگ و گل سیبزمینى را در یک لیتر آب بجوشانید، آب آن را صاف و بعد از شام شب بنوشید.
* پنجاه گرم پوست نارنج را خرد و در یک لیتر آب 5 دقیقه بجوشانید و 20 دقیقه هم آن را دم و سپس صاف کنید. آب آن را با عسل شیرین کرده و در یخچال نگهدارید. هر شب قبل از خواب یک فنجان آن را با 3 قاشق عرق بهارنارنج مخلوط کرده و بخورید.
* سى گرم برگ خرفه را دم کنید و آب آن را شب بعد از شام بنوشید.
* خرفه را بپزید و بعد چرخ کنید و شب با نان و ماست بخورید.
* پنجاه گرم گل برگ بیدمشک خشک را در یک لیتر آب 10 دقیقه بجوشانید و 10 دقیقه هم دم کنید.
آب آن را صاف و شیرین کرده و هر صبح، ظهر و شب هربار یک فنجان بنوشید. (فنجان سوم بعد از شام نوشیده شود)
بىخوابى در نوزادان: بىخوابى در نوزادان بهخصوص در ماههاى اول زندگى مشکل ساز است.
این بىخوابىها در سن زیر 12 ماهگى شایعتر است و محیط پرسروصدا یک عامل خطر در این موارد خواهد بود. زمان و ساعات خواب نوزادان با والدین متفاوت مىباشد. در خیلى از نوزادان براى تثبیت الگوى خوابى که با خواب والدین سازگار باشد زمان لازم است. الگوى خواب نوزاد به تعداد دفعات نیاز او به تغذیه بستگى دارد. نوزادهاى نارس اغلب بیشتر از نوزادان رسیده تمایل به تغذیه دارند. بنابراین مدت زمان خواب کوتاهترى دارند. در شیرخواران بزرگتر ممکن است مشکلات به واسطه ى خلق، محیط استرسزا یا پر سروصدا یا بیمارى سادهاى مثل سرماخوردگى، دلدرد، گوشدرد، سردرد، سوزش پا، کم طاقتى در برابر سرما یا گرما ایجاد شوند. بعضى از مشکلات خواب کودک اجتناب ناپذیر است که مىتواند براى والدین ناراحت کننده باشد. و در صورت عاجز ماندن از مشکل باید به پزشک مراجعه شود.
اگر در ابتدا الگوى خواب نوزاد شما نامنظم است اقداماتى مىتوان انجام داد که ممکن است مفید باشند. در طى روز به میزان فراوان کودکتان را تحریک کنید تا بیدار بماند و هنگامى که خوابیده است سعى کنید شما نیز بخوابید. وقتى سن کودکتان حدودا به 10 هفته رسید به تثبیت زمان خواب او اقدام کنید. به کودک در یک اتاق تاریک و خلوت شیر دهید و کنترل کنید که او راحت باشد، گرسنه نباشد و قبل از گذاشتن در بستر یک پوشک نرم و تمیز براى او بگذارید. با تیکتیک ساعت یا تکان دادن کودک، همراه با موسیقى به خوابیدن او کمک کنید. در حین تغذیهى شب با او بازى نکنید. اگر فکر مى کنید بیدارى کودک ناشى از بیمارى است با پزشک مشورت کنید. در اکثر کودکان بىخوابى شب هنگام، به مرور زمان بهتر خواهد شد. باوجود این ممکن است مشکلات خواب در آینده نیز مجددا ایجاد شود.
بى خوابى کهنسالان: کهنسالان که دچار بىخوابى یا کم خوابى مى شوند باید از خوردن چاى، قهوه، کاکائو و دخانیات پرهیز کنند. به عنوان درمان هر شب سیب درختى قرمز را با پوست آب بگیرند و هنگام خواب یک لیوان بنوشند اگر امکان دسترسى به سیب نبود، از آب پرتقال یا دوغ یا شیر گرم نیز مىتوان استفاده کرد.
بىخوابى در اثر عطش: درصورتىکه بىخوابى بر اثر تشنگى یا عطش ایجاد شد، شیرهى تخم کدو را با آب یا شیر مخلوط بپزید و بخورید.
بىخوابى در اثر تب: اگر در اثر تب مبتلا به بىخوابى شدید 30 گرم مغز تخم کدو را بسیار نرم بسایید و با 5 گرم پوست خشک شده شاخه هاى جوان بید و مقدارى شیر بجوشانید بعد صاف کرده و بنوشید.
بىخوابى در مزاجهاى گرم: بىخوابى در مزاجهاى گرم علایمى چون سبکى سر، کم حواسى، وجود عطش، خشکى چشمها، بینى، زبان و دهان و گرمى سر، غمگینى، طنین صدا در سر و گوشها و طویل بودن مدت بىخوابى دارد.
براى درمان آن موقع خوابیدن شربت نیلوفر بنوشید و روغن بنفشه بادام یا روغن بادام شیرین یا روغن کدو یا روغن گل سرخ را بر سر بمالید.
* برگ کاهو، بزر البنج، گشنیز تازه و گل نیلوفر را بجوشانید و با آب آن قبل از خوابیدن پاشویه کنید.
* گل نیلوفر، گل بنفشه، گل محمدى و تخم کاهو از هرکدام 4 مثقال. برگ گشنیز خشک 8 مثقال همه را نیمکوب و به 15 قسمت مساوى تقسیم کنید. هر قسمت آن را چند ساعت در 3 لیوان آب جوش بخیسانید بعد در همان آب بجوشانید، سپس آب آن را صاف و شیرین و به 3 قسمت تقسیم کنید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قسمت از آن را بنوشید.
روزى 3 نوبت هم با کمى گلاب پوست سر را ماساژ دهید و در طول روز نیز مى توانید چند مرتبه گل بنفشه یا گل نیلوفر را بو کنید. ضمنا خوردن کاهو، کدو، مرزنجوش، گشنیز تازه، خیار، جوجه کبوتر پخته با ماش مفید خواهد بود. بعد از شام شب دوش گرفتن نیز مفید است. از خوردن غذاهایى که ثقیل، بد هضم و سنگین است یا یبوست ایجاد مىکند باید پرهیز کنید.
مىتوانید در حمام با آب جوشاندهى برگ سیر یا آب برگ گشنیز یا آب جوشانده ى بزر البنج یا آب جوشانده ى بادرنجبویه یا آب جوشانده ى مغز ناخنک سر را بشویید و مدتى روى سر بماند. همچنین اگر 10 گرم بزر البنج ساییده را در آب گشنیز تازه مخلوط کنید و بر سر بمالید مؤثر خواهد بود.
سنگین کردن خواب
براى اینکه خوابتان سنگینتر و عمیق شود، بعد از شام شب یک لیوان آب نارنگى بنوشید.
* چهل گرم رازیانهى کوبیده شده را در یک لیتر آب سرد ریخته و 10 دقیقه بجوشانید. به مدت 10 دقیقه هم آن را دم کنید. سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و در یخچال نگهدارید و شبها پس از صرف شام شب یک فنجان آن را بنوشید (این نسخه مخصوص خانمهاست).[6]
عسل به مقدار کم براى درمان بى خوابى کفایت مى کند. خستگى و افسردگى را برطرف مى کند. عسل براى زنان باردار باعث تقویت شبکه عصبى فرزندانشان مى باشد.[7]
آبان 1393
هاشم مالکی
