خواص طبی ریش برای مردان
خواص طبی ریش برای مردان
ریش یا محاسن به موهایی که در صورت مردان می روید گفته می شود، که اگر لازم نبود، خداوند آن را بر صورت مردان قرار نمی داد، از آنجائی که عقل انسان قاصر از فهم حکمت های الهی است، خودش برای ظاهر و جسمش تصمیم می گیرد و اقدام به تغییر ظاهرش می کند.
روئیدن محاسن در صورت مرد یکی از نشانه های بلوغ است، همچنین از حُسن و زیبائی هایی است که خدا به مردان داده، شاهد این قضیه افرادی که با محاسن زیبا جلوه می کنند، اگر محاسن خود را بتراشند از ابهت و زیبایی قبلی می افتند.
ریش ریشه در دین دارد و علامت مؤمن است، البته به عنوان زینت هم استفاده می شود که دلیل آن استفاده ی غیر مؤمنین از این نعمت الهی برای زینت است.
احکام دینی اسلام مرد را از تراشیدن ریش نهی کرده و برای این مسئله دلائلی هم بیان کرده اند. به نظر من در برخی موارد تا پای زور و نهی الهی در میان نباشد، مردم به مصالح خود فکر نمی کنند.
شاید بخاطر شباهت به کفار یا زنان باشد، شاید بخاطر بی بهره شدن از منافع ریش در صورت باشد و شاید چیز دیگری که عقل ما به آن دسترسی ندارد.
تاریخچه اصلاح
تاریخچه اصلاح کردن به ۱۰۰هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در آن زمان انسان ها برای از بین بردن موهای خود از ۲ گوش ماهی (صدف) استفاده می کردند به گونه ای که موها را بین آنها گیر می انداختند و می کندند. اما استفاده از تیغ برای زدودن موها به ۳ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد که در آن زمان از سنگ چخماق برای درست کردن تیغ های یکبار مصرف استفاده می کردند. از همان زمان ها با به کارگیری فلزات، ساخت تیغ های دائمی از جنس مس شروع شد. امروزه تیغ های مسی هنوز هم در هند و مصر یافت می شوند. در یونان در ۵۰۰ سال قبل از میلاد، اصلاح کردن صورت در مردان بسیار رایج بوده است. امروزه اصلاح صورت با تیغ یکی از کارهای روزمره آقایان است که از دوران جوانی این کار را آغاز می کنند. برای برخی از آنها، داشتن صورتی صاف و اصلاح شده برای آغاز یک روز خوب کاری اعتماد به نفس خاصی به آ نها می دهد.
در منابع روایی روایات زیادی در باب مذمت ریش تراشی داریم که به عنوان نمونه روایاتی از حضرت رسول(ص) و حضرات ائمه(ع) می آوریم:
رسول
الله(ص): أحفوا الشوارب و أعفوا اللحی.
یعنی سبیلتان را کوتاه کنید و ریش خود را آزاد بگذارید.
رسول الله(ص): حلق
اللحیة من المثلة و من مثل فعلیه لعنة الله. یعنی تراشیدن ریش نوعی مثله کردن است
و لعنت خدا شامل کسی که چنین کند.
رسول الله(ص): الشیب نور المؤمن من أراد أن یطفئه فلیطفئه. یعنی ریش نور مؤمن است. پس هر کس خواست نورش خاموش کند چنین کند.
اما حکمت حکم حرمت و مذمت ریش تراشی چیست؟
در روایات ما مواردی چند آمده است:
1ـ عدم تشبه به یهود: رسول الله(ص): «حفوا الشوارب و اعفوا اللحی و لاتشبهوا بالیهود» یعنی سبیل هایتان را کوتاه نمائید و محاسن ـ یا ریش ـ خودتان را بلند بگذارید و خود را شبیه یهودیان مگردانید.
ضمنا تراشیدن ریش از اعمال قوم لوط بوده است. پیامبر اکرم(ص) ده عمل زشت و گناه را باعث نابودی قوم لوط معرفی می کنند، که از آن موارد ده گانه به تراشیدن ریش و بلند کردن سبیل نیز اشاره می فرمایند.
اسلام برای حفظ هویت فرهنگی به مسلمانان دستور داده که علاوه بر اعمال صالح، ظاهر خود را شبیه به بیگانگان نکنند.
2ـ عظمت و نشانه مردانگی: امام صادق(ع) می فرمایند: «هنگامی که انسان مو و ریش در صورتش می روید، این حالت علامت و نشانه مردانگی اوست، و عظمت و ابهت او را می رساند و او را از حد و مرز بچه ها و شباهت به زنان خارج می سازد.»
در بعضی روایات از آن به زینت مردان تعبیر شده است.
امام رضا(ع) فرموده اند: «خداوند مردان را به وسیله محاسن زینت داده است، ریش فضیلتی برای مردان است، و بوسیله ریش مردان از زنان شناخته می شوند»
واما برخی ضررهای ثابت شده از ریش تراشی توسط پزشکان
هر گاه صورت تراشیده شود میکروبهای مختلف در منافذ پوست جای گرفته و بوسیله همان منافذ و سوراخ های ریزی که در پوست قرار دارد راهی برای پیشرفت خود باز می کند.
تراشیدن ریش به علت تحریک دائمی و مکرر پوست صورت موجب پیری زود رس می شود.
تراش ریش ایجاد جوش نموده و موهای صورت را سفید می کند.
تکرار تراش ریش باعث از بین بردن زیبایی و روشنایی چهره می شود… در نهایت با توجه به حکم حرمت ریش تراشی و ضررهای ثابت شده برای آن ، تصمیم با خود افراد است .
و کسی نمی تواند افراد بی ریش را مورد اهانت قرار دهد.وآنها را به ریش گذاشتن اجبار کند.چرا که گاهی در بین همین افراد بی ریش آفرادی با خصوصیات اخلاقی بسیار خوب پیدا می شود . پس بهتر است سطح آگاهی یکدیگر را بالا ببریم تا درست تصمیم بگیریم…..
امام صادق(ع) در پاسخ به طبیب هندی:
سبیل و لب، در بالاى دهان قرار گرفته است تا مانع رسیدن آنچه از مغز فرو مى ریزد، به دهان شود، مبادا که طعم خوراک و نوشیدن بر انسان مکدّر گردد و آن را از خودش دور کند.
ریش، تنها براى مردان قرار داده شده است تا بدین وسیله از زنان متمایز گردند و نیازى به بازگشودن [همه ى چهره و ملاحظهى آن براى شناسایى] نباشد.[1]
راز رویش مو بر زهار و رشد ریش براى مردان
اگر تدبیرى در کار نیست چرا وقتى که دختر و پسر به سن بلوغ رسیدند بر زهار آنان موى مى روید ولى بر روى مرد «ریش» مى روید و صورت زن از آن پیراسته مى ماند؟
از آنجا که خداوند حکیم و والامرتبه، مرد را قیّم و مراقب زن قرار داد و زن را تابع و جفت او گردانیده، به مرد «ریش» داد تا عزّت و جلالت و هیبت او افزوده شود و به زن نداد تا زیبایى صورت، شادابى، طراوت و ظرافت او که براى خوشى و همبسترى آنان مناسبتر است. نگاه داشته شود. آیا نمى بینى که حکیم و تدبیرگر هستى چگونه همه چیز را حکیمانه و پر صواب آفریده و با حکمت و اندازه اى دقیق به قدر نیاز و مصلحت مى دهد و مى گیرد؟[2]
فلسفه ریش در مردان
در کتاب سیرةالنبویه و الاثار المحمدیه و جلد 6 بحارالانوار آمده است که پیامبر به دو فرستاده خسرو پرویز پادشاه ایران فرمود: واى بر شما چه کسانى شما را امر کرده که ریشها را بتراشید و سبیل بگذارید. عرض کردند پروردگار ما (کسرى). رسول خدا فرمود: «لکن ربّى امرنى باعناء لحیتى و قص شاربى؛ پروردگار من مرا امر کرده که ریش خود را بگذارم و شاربم را کوتاه کنم» . البته روایات دیگرى نیز هست که در این مختصر نمىگنجد.
گفتنى است که حرمت تراشیدن ریش اجماعى است؛ شیخ بهایى در کتاب اعتقادات مىفرماید: «تراشیدن ریش مانند سایر گناهان (قمار، سحر، رشوه) است و احدى از علماى اعلام در حرمت ریش تراشى خدشه نکرده اند.
نیز محقق داماد در رساله خود (الشارع
النجاة) آورده: «ان حلق اللحیة حرام بالاجماع؛ تراشیدن ریش به اجماع همه علما حرام
است». ضمنا سیره قطعیه متدینین از زمان حضرت آدم تا خاتم و حضرات ائمه معصومین(ع)
بر این بوده است و در تاریخ نمى یابیم که پیامبران الهى و اوصیاى آنها و پیامبر
اسلام و اوصیاى آن حضرت و متدینین به آن حضرات ریش خود را تراشیده باشند.
رسول خدا : «محاسن را از ته زدن یک نوع
مثله است و کسی که خود را شکنجه و اذیت کند لعنت خداوند بر او باد ». «ده عمل زشت
و گناه باعث نابودی قوم لوط شد ، که دو عمل از آنها تراشیدن ریش و بلند کردن سبیل
ها بود» . شانه زدن ریش ها ، رزق و روزی
را زیاد می کند . «مو و (ریش) زیبا لباسی است که خداوند داده ، بنابراین آن را
گرامی بدارید.»
حکم فقهی ریش
در بین مراجع کسى حکم به جواز نداده و نوعاً یا فتوا به حرمت دادهاند یا بنابر احتیاط واجب تراشیدن آن را جایز نمىدانند. گرچه برخى زدن ریش به صورت پرفسورى؛ یعنى، گذاشتن مو در چانه و زدن اطراف را نیز جایز مىشمارند.در پایان توجه به چند نکته را لازم می بینیم: اولا: فلسفه همه احکام و جزئیات آنها به طور تفصیلى روشن نیست و آگاهى از آن د انشى فراتر از تنگناهاى معارف عادى بشرى مىطلبد. لیکن بطور اجمالى روشن است که همه احکام الهى تابع مصالح و مفاسد واقعى در متعلق آنهاست. بنابراین در صورتى که فلسفه حکمى را بالخصوص ندانیم بنابر قاعده کلى فوق از آن باید پیروى کرد. زیرا یقین به وجود مصلحتى در آن هست هر چند بر ما ناشناخته باشد. ثانیا: در جست و جوى فلسفه احکام نباید همیشه به دنبال علوم تجربى رفت و دلیلى مادى و فیزیولوژیک برایش جست و جو نمود. این فرایند که همواره در پى یافتن مصلحت یا مفسده اى طبى یا… باشیم برخاسته از نگرشى مادى گرایانه است. در حالى که بسیارى از احکام مصالحى معنوى دارند که در حوزه هیچ یک از علوم بشرى قابل تحقیق نیست و آنها با متد تجربى خود قادر به حکمى نفیا یا اثباتا پیرامون آن نیستند و یا اگر نظرى بدهند بسیار سطحى است و چه بسا مسأله حکمتى برتر و بالاتر داشته باشد.
چنان که در مورد روزه علوم به خواص بهداشتى آن پرداختهاند ولى قرآن مجید فلسفه اى بالاتر را بیان فرموده و آن «تقوایابى» است. در مورد تراشیدن صورت نیز گفتهاند: الف) همه احکام الهى تابع مصالح و مفاسد در متعلق آنهاست. از طرف دیگر چنان نیست که دقیقا فلسفه همه احکام براى ما روشن باشد، بلکه برخى از آنها در متون دینى منصوص گردیده مانند فلسفه نماز، روزه، حج، جهاد، امر به معروف و نهى از منکر و برخى ذکر نگردیده است. شاید علت عدم ذکر همه آنها هم این باشد که گرایش افراطى به دانستن فلسفه احکام کاهش دهنده روح تعبد در برابر پروردگار است و این خود ضرر بزرگى در بردارد، و انسان را دچار نوعى شرک مىگرداند، یعنى فلسفه جویى را جایگزین خداگرایى مىکند. البته در مواردى نیز انسان از طریق عقلى مىتواند فلسفه هایى را بفهمد ولى این فلسفه ها اولا کلیت ندارد و ثانیا به تدریج در طول زمان و با رشد دانش بشرى یکى یکى روشن مىشود و در هر زمان براى هر حکم احتمال وجود فلسفهها و علل دیگرى مىرود که براى ما مکشوف نیست. بنابراین در چنین مواردى باید ابتدا این فرهنگ نادرست را اصلاح کرد که مىگوید اول باید فلسفه اش را بدانم تا بعد عمل کنم چنانکه در دیگر موارد زندگى مانند انجام دستورات پزشک اینچنین است.
فواید ریش از نظر علمی
از نظر دندانپزشکان وجود محاسن در صورت براى حفاظت از لثهها و دندانها مفید است. و از نظر متخصصین پوست نیز وجود محاسن در صورت رعایت نظافت و اصول بهداشتى براى حفاظت از پوست و لطافت آنها مفید است، مگر در مورد کسانى که گرفتار قارچهاى پوستى و … باشند که مسالهاى استثنایى است. وجود محاسن متناسب با ساختار طبیعى بدن مرد مىباشد، و تراشیدن آن تشبه به زنان مى باشد.
البته باید به این واقعیت اشاره کرد که آنچه مهم است «ریشه» و باطن است و اگر به «ریش» و ظاهر توجه می شود به جهت آن است که ظاهر نمادی از باطن باید باشد، لذا کسانی که ظاهر را می آرایند و باطن نابهنجار دارند به عنوان ظاهر فریب و یا نالایق سزاوار نکوهش هستند اما نباید رفتار برخی نالایقان، ما را از رعایت برخی احکام منصرف کند.
از سوی دیگر باید دانست قلب پاک با حفظ ظاهر، مصونیت بیشتر پیدا می کند و پایدار می ماند به همین جهت بزرگان حکمت گفته اند برای پایداری در «طریقت» و رسیدن به «حقیقت» حفظ «شریعت» لازم است و اگر احکام ظاهری شریعت حفظ نشود احتمال فسق، التقاط و انحراف بسیار زیاد است و بهترین دلیل بر درستی این مطلب، سیره و روش تمامی پیامبران و امامان و اولیای خداست که علاوه بر این که به ریشه و باطن توجه داشتند ظاهر را نیز مطابق احکام شریعت رعایت می کردند.
برای بسیاری از مردان ، سبیل نوعی مزاحم همیشگی ناخوشایند روی لب بالایی است و اکثریت خانومها ترجیح می دهند همسرشان سبیل نداشته باشد. در حالیکه ، سبیل داشتن به نفع مردان است چراکه بیشتر افراد از مردانی که سبیل دارند حساب می برند و به آنها احترام می گذارند ؛ با سبیل نیازی نیست در رستوران انعام بدهید و جزء مردان خاص خواهید بود. با این حال دلایل دیگری نیز وجود دارد که بخواهید به سبیل گذاشتن علاقه نشان دهید.
شانس ابتلا به سرطان را کاهش می دهد
همه می دانیم که صورت بیشتر از دیگر اعضای بدن در معرض نور خورشید و پرتوهای فرابنفش آن قرار دارد. بنابراین پوشاندن صورت با ریش یا سبیل می تواند نواحی در معرض خطر نورخورشید را کاهش دهد. ملانوما (نوعی سرطان پوست) ، اکتینیک کراتوزیس (نوعی سرطان پوست که منجر به شاخی شدن پوست میشود) و … در نتیجه قرارگیری زیاد در معرض نور آفتاب به وجود می آید و به خطر ایجاد سرطان سلول سنگفرشی کمک می کند. طبق پژوهشی که در جنوب کویینزلند انجام شد، ریش تا ۹۵% از پرتوهای فرابنفش جلوگیری می کند و نقش اساسی را در محافظت از ابتلا به سرطان سلول پایه ای بازی می کند. سبیل باعث می شود جوانتر به نظر برسید.
حشرات از مو خوششان نمی آید
بر اساس آزمایشی میدانی مشخص شد حشرات ، مردانی را که ریش و سبیل دارند کمتر نیش می زنند . با توجه به بیماری هایی که حشرات منتقل می کنند مشخص است که ریش گذاشتن از نظر حفاظتی بهتر و ارزانتر است.
از سرمازدگی جلوگیری می کند
ریش و سبیل صورتتان را در زمستان گرم تر نگاه می دارد و به جلوگیری از بادزدگی (سرمازدگی در اثر وزیدن بادسرد) و خشکی و ترک لب ها کمک می کند. سبیل گذاشتن ارزانتر از خرید دارو برای درمان ترک های لب است.
پیری را به تاخیر می اندازد
می خواهید هر چه سنتان بالاتر می رود جوانتر به نظر برسید؟ البته که همه می خواهند . پوست دارای مکانیزم هایی طبیعی برای متعادل کردن رطوبت است این مکانیزم ها با ساختارهایی به نام «غده های چربی» حفاظت میشوند. این غده ها ماده ای به نام «سیبوم» ترشح میکنند که جوانی و حالت ارتجاعی پوست را حفظ میکند. داشتن ریش انبوه نه تنها پوست صورت را از ساییده شدن محافظت می کند بلکه صورت را از وزش باد که میتواند موجب قرمزی و خشکی پوست شود نیز حفاظت می کند. طبق نظر یکی از متخصصین پوست ، دکتر لوو ، ریش و سبیل می توانند رطوبت پوست را حفظ کند. وجود پیازهای موی صورت به حفظ سلامت پوست این ناحیه کمک می کند.
مصونیت از آسم
هیچکس با داشتن سبیل از ابتلا به آسم مصون می مانید. خنده دار به نظر میرسد ولی آنقدرها هم خنده دار نیست چرا که حقیقت دارد . آسم نوعی واکنش حساسیتی شدید نسبت به آلرژن های خاصی مثل گرده های گل و ذرات گرد و غبار است . سبیل میتواند به طور موثری راه نفوذ گرد و غبار و آلرژن ها را به مجرای تنفسی مسدود کند ، بنابراین از حملات آسمی جلوگیری می کند. هرچه ریش و سبیلتان بیشتر و پرپشت تر باشد ، «فیلتر» کارآمدتری در اختیار خواهید داشت.
حفاظت از آسیب های پوستی
استفاده از تیغ روی پوست حساس صورت میتواند دلیل اصلی عفونت های باکتریایی ، فولیکولیت (التهاب پیازمو) و … باشد که از آسیب های پوستی ناشی می شوند. ریش و سبیل گذاشتن و استفاده نکردن از تیغ نه تنها آسیب های پوستی را می پوشاند بلکه میزان تحریکات ، آکنه، جوش و … را کاهش می دهد.
موی ریش محل تردد هوا در پوست صورت بوده و شانه کردن آن هم موجب تقویت مو و کاستن درد دندان می شود.
مضرات ریش تراشی
تراشیدن ریش از نظر دین اسلام جایز نمی باشد و مقدار مجاز تا حدی می باشد که وقتی عرف مردم به صورت نگاه می کنند بگویند فلان شخص ریش دارد و در تراشیدن ریش فرقی بین تراشیدن ریش با ماشین یا تیغ نیست.
دکتر ((فینکور جرج)) میگوید : برای ریش منافع بسیاری است مانند نگه داری دهان، مانع شدن از رطوبت اضافی دهان، سلامتی دندان و غده های لعابی.
نویسنده کتاب تراش ریش از نظر بهداشت می نویسد : تغییر قیافه و رنگ، پیدایش بعضی از امراض دهان و گلو، چایشهای صورت و گلو، جوشهای مخصوصی که در اطراف گلو پیدا می شود، گاهی درد دندانهای بسیار سخت و ناگوار و بعضی از زکام ها، طبق کشفیات علم روز بسیاری از اوقات در اثر تزاشیدن ریش پیدا می شود.
نویسنده کتاب تاریخ آمریکا ((سجعان ماریونی)) در کتابش راجع به منافع موی ریش و زیان تراش آن نوشته است که بعضی از مردم ریش داشتن را نمی پسندند و غافلند که داشتن ریش نافعتر است مخصوصا پزشک حاذق مشهور ویکتور ژورژ عقیده اش این است که ریش فوائد بسیاری دارد و مسلم است که ریش داشتن دهان را از دردهای چندی که متوجه دهان و اطراف آن است محافظت می نماید و هم از رطوبات زائدی که متوجه به جوانب دهان است جلوگیری می کند و پزشکان دیگر هم نقل کرده اند وقتی در فصل زمستان ریش تمام کارکنان راه آهن را تراشیدند پس از تراشیدن، اغلب آنها مبتلا به درد و آماس و ورمهای سختی شدند مخصوصا در غده هایی که چشمه های لعابی گلو و دهان است این دردها پدید می آید و نیز گفته اند که پزشک دیگری کسانی را که مبتلا به درد زکام شده بودند با امر کردن به گذاشتن ریش بیماری آنها را درمان کرد و لذا همه از شر این بیماری خلاص شدند.
یکی دیگر از منافع ریش که پزشکان به آن اعتراف کرده اند این است که در طولانی مدت پوست کسانی که ریش خود را نمی تراشند شاداب تر و سالم تر می ماند چرا که امروزه ثابت شده است که موها دارای روزنه بسیار ریزی می باشند که هوا از آنها رد و بدل می شود و اکسیژن را به زیر پوست می رسانند و به همین جهت پوست کسانی که ریش می گذارند شاداب تر می ماند و در طولانی مدت شاداب تر می ماند.
یک تحقیق جدید
مطالعات جدید نشان می‌دهد مردانی که مو و ریش زیادی در صورت‌هایشان دارند نسبت به کسانی که رویش موی کمتری دارند درک و احساس بیشتری دارند.
افرادی که پر‌مو هستند در بدنشان نوعی هورمون وجود دارد که سطح درک و عواطف آنها را افزایش می دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند؛ زنانی که عواطف بسیار بالایی دارند راحت‌تر می‌توانند با سیبیلوها زندگی کنند و زندگی شادتر و آرام‌تری دارند.
گفتنی است: مو و ریش در مردان باعث میشود تا در شرایط بحرانی کمتر عصبانی شوند و خودشان را بهتر کنترل کنند این‌گونه افراد آدم‌هایی هستند که هیچ‌گاه نمی‌گذارند طرف مقابلشان احساس ناراحتی و پوچی کند.
آدم‌هایی که مو و سبیل دارند در هنگام عصبی شدن نوعی هورمون خاص در بدنشان ترشح میشود که عصبانیت این افراد را به طور قابل توجهی می‌کاهد.
پرپشت بودن مو در صورت مردان باعث میشود تا آنها بتوانند مهربان‌تر باشند و در شرایط بحرانی تصمیمات عاقلانه و عادلانه بگیرند و تجربه نشان داده است فرزندان این‌گونه افراد نیز از سطح درک و احساس و عواطف بالایی برخوردار هستند.
جدیدترین نظرسنجی های انجام شده در اروپا نشان می‌دهد در حالیکه بسیاری از مردان به اصطلاح جذاب، داشتن ریش را نکته مثبتی برای خود می دانند، زنان نظرات متفاوتی در این زمینه دارند. برخی از زنان مانند ستارگان سینما نیز نظر موافقی با داشتن ریش توسط مردان دارند.
جدیدترین نظرسنجی مجله "سلامتی مردان" که در کشور آلمان منتشر می شود حاکی از این است که دست کم 40 درصد از زنان با ریش مردان مخالف اند؛ 15 درصد آنها داشتن ریش را باعث بی‌نظم به نظر رسیدن مردان می‌دانند و 9 درصد نیز معتقدند ریش مردان رابطه زناشوئی را مختل میکند. این در حالی است که میزان استقبال مردان از نظرات زنان نیز متفاوت است.
4/64 درصد مردان بصورت منظم ریش خود را اصلاح نمی‌کنند. 37 درصد آنان ریش خود را برای سه روز نگه می‌دارند و 12 درصد نیز همواره مقداری از ریش قسمت چانه خود را دست نخورده باقی می گذارند. چهار درصد مردان ترکیبی از ریش و سبیل را ترجیح می دهند. در همین حال 49 درصد از مردان دارای ریش گفته اند که تاکنون شکایتی از همسران و یا دوستان خود در مورد ریششان نشنیده اند.
تحقیق: هاشم مالکی
آذر 1393
