سلامت غذاهای نذری
سلامت غذاهای نذری
نذری دادن از آیین های ریشه دار مذهبی و دینی ما است. این غذاها و خوراکی های متنوع که بین دیگران توزیع می شوند، در مناسبت های مذهبی گوناگون پخته می شوند. ماه مبارک رمضان، دهه اول ماه محرم اوج پخت و توزیع غذاهای نذری است. مخصوصاً در روزهای عاشورا و تاسوعا، که از تمام کوچه های شهر بوی انواع غذاها می آید.
آن چه که امروز در رأس نیازهای بشر است، شناخت غذایی است که می خورد، زیرا سلامت روح و جسم انسان ارتباط تنگاتنگی با غذای او دارد. در ایام محرم و صفر یا ایام فاطمیه، مردم نیک اندیش و مؤمن کشور اقدام به اهدای نذوراتی می کنند. در این میان بسیار اتفاق می افتد که غذاها بخاطر زیاد بودن، در یخچال یا بیرون نگهداری می شود و پس از چند روز مصرف می شود.
یکی از متداول ترین کارهای این ایام قربانی کردن است، در بیشتر قربانی ها، قصاب قبل از این که خون ذبیحه(قربانی) تمام شود و روح از بدن او جدا شود، گردن را شکسته و سر را جدا می کند. این کار نخاع را قطع کرده و ارتباط بین رگهای خونی و مغز قطع می شود و خون دیگر از رگها و بافت ها خارج نمی شود، خون مانده سریع فاسد شده و موجبات بروز بیماری را ایجاد می کند. همچنین قبل از این که روح از بدن قربانی خارج شود، با شکستن گردن حیوان سمی در خون ترشح می کند که از صفرا خارج می شود و این سم برای بدن انسان مضر است، لذا توصیه می شود قصابان محترم از جدا کردن سریع سر از بدن خودداری کنند. یکی از برنامه های بد غذایی در این ایام، مصرف بالای گوشت است.
زیاده روی در مصرف گوشت: انسانها در مصرف گوشتها روش مختلفى دارند، از یک طرف پیروان بودا هیچ حیوانى را حلال نمىدانند، و از طرف دیگر بعضى از غربىها از خوردن هیچ گوشتى باک ندارند. ولى اسلام راهى میانه را رفته، از بین گوشتها هر گوشتى که طبیعت معتدل انسانها آن را پاکیزه و مطبوع مىداند، در تحت عنوان کلى «طیبات» حلال کرده است. قرآن مىفرماید:« أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ» : چیزهاى پاکیزه بر شما حلال شده است.
مصرف زیاد گوشت و مصرف کم نان مىتواند الگوى غلط غذایى باشد. در منابع اسلامى به این نکته توجه ویژه شده است. از یکسو سفارش شده که گوشت مصرف شود و ترک آن از چهل روز بیشتر نشود «عن أمیر المؤمنین (ع) قال علیکم باللّحم فإنّه ینبت اللّحم و من ترک اللّحم أربعین یوما ساء خلقه.» و از سوى دیگر سفارششده که در تمام چهل روز گوشت مصرف نکنیم. «قال رسول اللّه (ص): من أکل اللحم أربعین صباحا قسا قلبه.» امام على (ع) سفارش مى کرد: «شکم خود را گورستان حیوانات نکنید» یعنى زیاد گوشت مصرف نکنید. و در یک کلام شعار اسلام چنین است: «کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا» : بخورید و بیاشامید، ولى (در مصرف) زیادهروى و اسراف نکنید.[1]
مصرف زیاد گوشت حیوانات وحشى و گاو، موجب خشکاندن چشمههاى عقل [کاهش عقل و اندیشه] و سردرگمى درک و فهم [ابهام و کند ذهنى] و تحجّر ذهنى [دیرفهمى و کاهش درک ذهنى] و فزونى نسیان و فراموشى مى گردد.[2]
دانشمندان مى گویند: از مصرف زیاد گوشت، چربى، قند و شکر و شیرینى ها حتى المقدور بپرهیزید و تا مى توانید میوه و سبزیجات و حبوبات مصرف کنید.
امام رضا (ع) از خوردن گوشت چرب و نیز مصرف زیاد گوشت منع کرد: «نهی فیه عن التّعب و أکل اللّحم داسما و الإکثار منه.» براى پرهیز از مصرف چربى زیاد مى توان از گوشت هاى کمچرب، مرغ و ماهى استفاده نمود. مصرف 2 تا 3 بار ماهى در هفته به دلیل داشتن اسیدهاى چرب مفید (امگا 3) توصیه مى شود.[3]
گوشت مولد(تولید کننده) خون است، مصرف زیاد آن خون را زیاد کرده و موجبات بیماری های خونی را ایجاد می کند، لذا بهترین کار برای او فصد(رگ زنی) است.
مضرات مصرف گوشت زیاد: گوشت به علت داشتن فسفاتهاى اسیدى، محیط بدن را اسیدى مىکند و چون متابولیسم آن کامل نیست، اسید اوریک ایجاد شده همراه با فسفاتهاى اسیدى بدن، سبب اسیدى شدن ادرار مىشوند. بازهاى (بافرها) پوریک و پتومائین گوشت، اثر سمى دارند، در نتیجه مصرف گوشت زیاد، سبب تصلب شریانها- آترواسکلروزیس- مىشود.
گوشت بر روى قواى فکرى تأثیر نامناسبى مىگذارد؛ به همین دلیل به کسانى که زیاد با کارهاى فکرى سر و کار دارند توصیه مىشود که کمتر از غذاهاى گوشتى استفاده کنند؛ چون سیستم گوارشى براى هضم گوشت به زمان زیادى نیاز دارد؛ در نتیجه خون براى کمک به هضم، از ارگانهاى دیگر به سمت سیستم گوارشى رفته، فرد احساس سنگینى مىکند. در گوشتخواران به طور معمول، ترشحات معده به شدت اسیدى است؛ ولى در انسان فقط در هنگام هضم گوشت این حالت پیش مى آید.[4]
چند توصیه
در برخی هیئت ها غذای نذری زودتر آماده می شود ولی باید توجه کرد که غذاهای پخته را در درجه حرارت اتاق بیش از 2 ساعت نباید نگهداشت. همچنین برای طبخ غذاها ترجیحاً از مواد غذایی تازه استفاده شود و مواد اولیه ای که تاریخ آنها منقضی شده استفاده نشود.
از مصرف زیاد شربت و شیر و مواد کارخانه ای در این ایام خودداری کنید. زیرا آثار سوء آنها با نذر کردن از بین نمی رود، خداوند به انسان عقل داده و گفته چیزی که برای سلامتیت ضرر دارد نخور.
زیاده روی در مصرف خوارکی ها (نذورات) عوارض جبران ناپذیری دارد، بهتر است از مصرف میوه های نشسته، شیر شیرین و کاکائو زده، غذای پر چرب، غذاهای سرخ شده با روغن نفتی(روغن نباتی) و برنج زیاد خودداری کنید.
از گرم کردن چندباره غذاها و مصرف چای یا نوشیدنی داغ با لیوان های یک بار مصرف پلاستیکی جداً خودداری کنید.
از مصرف دوغ یا نوشابه در بین غذاها جداً پرهیز کرده و هیچ مایعی را در بین غذا نخورید، زیرا سیستم گوارش را بهم زده و سوء هاضمه ایجاد می کند.
از آنجا که نقــش مهــم و موثر سبزی ها در پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلب و‌عروق، سرطان، بیماری های گوارشی و غیره به اثبات رسیده است، غذاهای مختلفی که حاوی سبزی هستند،طبخ شود. به عنوان مثال تهیه غذاهایی مثل لوبیاپلو، باقلاپلو، شویدپلو، عدس‌پلو، استامبولی و ... به منظور افزایش مصرف انواع سبزی و حبوبات توصیه می شود.
غذاها را حتی المقدور ردر ظروف مسی یا سفال یا سنگی بپزید. تا از عوارض آلومنیوم(کم خونی) و استیل(سرب و سم) در امان باشید.
خودتان را قاضی کنید که بهترین و سالم ترین غذای شما برای بهترین و محبوب ترین فرد روی زمین چه می باشد، همان را میل کنید.
از قدیم گفته اند: عقل سالم در بدن سالم. بدن سالم هم از غذای سالم بوجود می آید. چه خوب قرآن فرموده: کلوا من الطیبات و اعملوا صالحاً(غذاهای پاکیزه بخورید و عمل نیک انجام دهید)
هاشم مالکی
آبان 1393
