علل و درمان تعریق زیاد

علل و درمان تعریق زیاد

تعرّق واکنش طبیعی به حرارت است، برای تبخیر سطحی و کاستن حرارت اضافه ی بدن به سطح متوسط  می باشد، و نیز خارج کردن املاح معدنی و بعض مواد دیگر و پاکسازی پوست و باز کردن مسام های آن برای رفت و آمد هوا می باشد.

از نظر علل تعریف عرق را مى‏توان چنین خلاصه کرد که عرق عبارت است از ادرار رقیق شده و بیشتر ترکیبات عرق و ادرار مشابه یک ‏دیگر است. بدین جهت اگر عرق مدتى به‏ ماند بدبو شده و در محل آن ممکن است ناراحتى ‏هاى پوستى از قبیل خارش، سوزش، و پیدایش غرور و لکه‏ هاى قرمز بنام عرق‏سوز پیدا شود که بایستى تحت درمان و معالجه قرار گیرد.

مقدار کم عرق براى نرم شدن پوست لازم است، اما اگر زیاد از حد طبیعى گردید زیان مى ‏رساند. بیشتر بیمارى‏ هاى قارچى در محل عرق‏زا زندگى مى‏کند همچنین باکترى‏ ها و میکروب‏ ها، لذا خیلى زود محل تعریق بدبو مى‏ شود.

تعریق زیاد یکی از عارضه های آزار دهنده می باشد که بسیاری از مردم گرفتاد آن هستند. عوامل محرک، مزید علت شده و شخص را آزرده تر می کنند. تعریق زیاد برای بدن مفید نبوده و عوارضی در پی دارد که ممکن است، جبران هم نشود.

بدن های مرطوب بخاطر تنگی منافذ پوستی، بخارات به شکل عرق خارج می شود و بدن های خشک بر عکس، رطوبت به شکل بخار خارج می شود.

عرق به دو گونه است؛ عرق سرد و گرم، عرق سرد از هیجانات عصبی بوجود می آید، مثل شرمساری و ترس، ولی عرق گرم از تب یا گرم شدن بدن یا عوامل بیماری زا بوجود می آید.

تعریق زیاد از حد چیست؟

اگر در هوای گرم بیشتر از بقیه عرق میریزید و یا هنگام کار و فعالیت عرق می کنید، معمولا این نوع تعریق شما خطرناک نیست. عرق کردن واکنش طبیعی بدن به کار زیاد و نیاز به خنک شدن است. افراد مختلف با شدت های مختلف عرق می کنند و این نوع عرق کردن طبیعی می باشد. بعضی از افراد راحت تر از بقیه عرق می نمایند.
عرق کردن زیاد و بیش از حد که نشانه بیماری است، یعنی بسیار بیشتر از آنچه که معمول است عرق کنیم. اگر مبتلا به hyperhidrosis (تعریق زیاد) هستید، زمان های نامناسب که دلیلی برای عرق کردن وجود ندارد، بشدت عرق می نمایید. بعنوان مثال، هوا کاملا مطبوع و مناسب است، شما مضطرب نیستید، تب ندارید و بطور مثال درحال دیدن تلویزیون هستید و یا دراز کشیده اید، اگر ناگهان شروع به عرق کردن کردید و میزان آن بیشتر از حد طبیعی بود، پس عرق کردن شما نرمال نیست.
تعریق بیش از حد به دو دسته کلی تعریق عمومی و تعریق موضعی تقسیم می شود.

تعریق موضعی یا عرق کردن زیاد اولیه کانونی

عرق کردن زیاد اولیه کانونی (Primary focal hyperhidrosis) باعث بیماری نمی شود. بطورکلی، در این حالت مشکل شما فقط تعریق زیاد در یک نقطه بوده و دچار یک بیماری نشده اید. افراد مبتلا به این نوع سالم هستند و مشکل خاصی ندارند.
علایم و نشانه های تعریق کانونی نسبتا خاص هستند. برای این به این نوع عرق کردن زیاد کانی و یا موضعی می گویند که فقط بخش خاصی مانند زیر بغل، ران، سر، صورت، دست ها و یا پاها را تحت تاثیر قرار می گیرد. 
چرا افراد به این نوع تعریق دچار می شوند؟ هنوز محققان مطمئن نیستند، بااینحال بنظر می رسد که این نوع تعریق ناشی از نقص در سیستم عصبی باشد. مدارکی وجود دارد که ثابت می کند این نوع تعریق بصورت ارثی نیز منتقل می شود.

تعریق عمومی یا عرق کردن زیاد عمومی

این نوع شیوع کم تری داشته و باعث تعریق در سراسر بدن فد نه فقط دست و یا پا می شود. دلیل اینکه به این نوع تعریق ثانویه می گویند این است که تعریقی ناشی از سایر بیماری ها می باشد. یکی از علایم معمول و مشهور تعریق عمومی ثانویه عرق کردن در شب می باشد.
بعضی از بیماری های و یا مواردیکه باعث تعریق عمومی ثانویه می شوند، شامل:

• قاعدگی

• بارداری

• مشکلات تیروئیدی

• دیابت

• اعتیاد به الکل

• بیماری های عفونی همچون مرض سل
• بیماری پارکینسون

• ورم مفاصل

• سکته مغزی

• نارسایی قلبی

• سرطان ها همچون لوسمی و لنفوم

افراد مضطرب یعنی کسانیکه دچار اختلال اضطرابی هستند، بیشتر از سایر افراد عرق می نمایند. اما محققان معتقداند این نوع تعریق با تعریق ثانویه عمومی متفاوت می باشد. البته در بعضی از افراد هردو این اختلالات رخ می دهد.

داروها نیز می توانند باعث تعریق شوند، بعضی از داروهای عرق آور شامل:

• بعضی از داروهای اعصاب

• بعضیاز داروهای فشار خون بالا

• بعضی از داروهای تجویز شده برای خشکی دهان

• بعضی از داروهای آنتی بیوتیک

• بعضی از انواع مکمل ها

مواقعی که برای عرق کردن زیاد میبایست سریع به دکتر مراجعه نمایید؟

اگر دچار علامت های زیر هستید، میبایست برای بررسی و مشاوره به پزشک مراجعه نمایید:

• تعریق شبانه - اگر شبها که ازخواب بیدار می شوید، عرق برروی شما نشسته و یا صبح که بیدار می شوید، ملحفه تان خیس است.

• تعریق عمومی - اگر نه فقط صورت، دست، پاها و یا ران شما بلکه همه بدن شما دچار عرق می شود.

• تعریق نامتقارن - اگر دیدید که فقط یک طرف بدن شما مثلا فقط یکی از زیربغل هایتان عرق می کند.

• تغییرات ناگهانی - اگر تعریق شما ناگهان شدید شد.

• تغییرات دارویی و تعریق - اگر بعد از تغییر دارو دچار تعریق شدید، شدید.

• تعریق بهمراه سایر علامت ها - این علامت ها می توانند شامل خستگی، بی خوابی، افزایش تشنگی، افزایش ادرار و یا سرفه باشد.

حتی اگر دچار این علایم نیستید، ولی تعریق زیاد شما را اذیت کرده و یا برروی زندگی شما تاثیر گذاشته، میبایست برای مشاوره و یافتن علت و درمان به پزشک مراجعه نمایید. هنگام مراجعه به پزشک لیستی از همه داروهایی که مصرف می کنید، باخود بهمراه داشته باشید.

عوارض زیاد عرق کردن

1-     خروج نمک و املاح مفید بدن

2-     کم شدن ادرار

3-     خارش بدن(در شهرهای گرم، بخاطر خروج رطوبت پوست)

زیاد عرق‏ کردن‏ سبب مى‏ شود که مقدار زیادى آب از راه پوست از بدن خارج شود لذا به همین مقدار ادرار کم مى‏ شود. [1]

برای خارج کردن بلغم زائد، می توان از تعریق در حمام گرم استفاده کرد.

کسی که مبتلا به رعشه شده، چه از ضعف بدن باشد، چه از سرما، بهترین کار برای او تعریق در حمام گرم است.[2]

رعشه و لرزش بدن در بالا تنه با تعریق در حمام گرم معالجه می شود و در پائین تنه که هشدار به ریختن فضولات در آن است، با قی و تلطیف تدبیر غذایی درست می شود.[3]

عرق کردن چند سبب احتمالى دارد که از قرار زیرند:

1- سبب به وجود آمدن و جمع شدن ماده خلط عرق‏ زا و عرق ‏افزا، نزدیک است. منظور از سبب نزدیک این است که قریبا معده پر و انباشته و مالامال شده است و مالامال شدن معده از خوراکهایى است که مدتى دور نیست به معده وارد شده ‏اند. دفع بلاى این نوع از مالامالى معده‏ چند راه دارد:

الف- شخص بسیار عرق ‏ریز گرسنه شود.

ب- آقا یا خانم قهرمان بعد ازعرق کردن ورزش کند.

ج- عرق طبیعى، خود از راه بیرون آمدن از جسم بلاى مالامالى را از معده دفع مى ‏کند.

2- شاید سبب، سابقه‏ دار است یعنى از مدتها پیش چیزهاى سزاوار ریختن برهم جمع آمده‏ اند و دست به خرابکارى زده‏اند و انسان را غرق در عرق کرده‏ اند. این حالت را باید وسیله پاکسازى کامل و پاک‏ کننده بدن چاره کرد. اگر پاکسازى کامل صورت نگیرد و اعتماد بر عرق کردن کنى و فکر کنى که عرق کردن ماده را بیرون مى‏دهد خطا است؛ زیرا ممکن است همراه عرق چیزى از ماده به بیرون راه یابد اما تنها قسمت بسیار کم‏ مایه و لطیف و کم در اندازه وسیله عرق پاکسازى مى‏ شود و قسمت فاسد و تباه خود گیر و متمرد را ترک مى کند که در بدن بماند و طبیعت زیر بار گران خلط فاسد پرمایه بنالد و در نتیجه ناتوان گردد.

3- گرمی بیش از دمای قابل تحمل بدن.

4- فعالیت های جسمی مثل کار و روزش سنگین

5- برخی بیماری ها که اخلاط را بهم می زنند و زمینه تعریق را فراهم می کنند.

6- رطوبت و پری معده(اختلالات گوارشی)

7- بیش از اندازه باز بودن دریچه های عرق.

8- خواب(و بیمار بستری)

بقراط مى ‏فرماید: «اگر کسى در هنگام خوابیدن بسیار عرق کرد و سببى معلوم براى این زیاد عرق‏ کردن‏ نبود، دلیل این است که آن شخص بیش از آنکه تحمل کند و ظرفیت داشته باشد غذا را در معده انباشته است.»[4]

9- نوشیدن آب سرد با بدن گرم(در هوای گرم) – باعث بهم خوردن ناگهانی دمای بدن شده و بدن با عرق به این عمل واکنش نشان می دهد.(همان طور که شیشه سرد(استکان) در مقابل حرارت آب(چای) شکسته می شود، پوست و دستگاه گوارش هم شوکه می شود)

10- مصرف بعضی غذاها و میوه ها، مثلاً انجیر تعرق‏ بدن را زیاد مى‏ کند.

یا به بیان دیگر

1 -  گرما و رطوبت هوا

هنگامی که هوا گرم باشد، غدد عرق شروع به فعالیت می کنند و عرق ترشح می کنند. عرق کردن، روش طبیعی بدن برای خنک کردن خود است.

وقتی عرق از سطح پوست تبخیر شود، گرمای بدن را می گیرد. ولی هنگامی که هوا مرطوب است، شما احساس گرمای بیشتری می کنید، زیرا در هوای مرطوب عرق از روی پوست تبخیر نمی شود. 

2 -  عصبانی شدن

هنگامی که عصبانی هستید، هورمون های استرس زا آزاد می شوند که موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون می شوند و دمای بدن را بالا می برند که موجب عرق کردن می شود.

عصبانی شدن در برخی مواقع طبیعی است، اما وقتی که همیشه و به طور منظم عصبانی شوید، می تواند نشانه ای از مشکل باشد.

عرق کردن، روش طبیعی بدن برای خنک کردن خود است

3 -  ورزش کردن

عرق کردن در اثر ورزش خوب است. هنگامی که عرق می کنید، مقدار مایعات بدن کم می شود. پس در این مواقع و به خصوص در هوای گرم، بهتر است آب و مایعات بنوشید.

به یاد داشته باشید که قبل، حین و بعد از ورزش کردن به مقدار نیاز آب و مایعات بنوشید تا دچار کم آبی بدن نشوید. این روش باعث می شود که دمای بدن تغییر محسوسی نکند و ورزش را خوب انجام دهید.
4 -  تحت استرس و فشار عصبی بودن

استرس، عصبانیت و خجالت می تواند دلیلی برای عرق کردن باشد. فشار روحی باعث فعالیت غدد عرق در کف دست ها و پاها می شود. به این دلیل است که هنگام عصبی بودن، دست ها می لرزند.

5 - تب

هنگام تب، مغز درجه حرارت بدن را کمی بالا می برد. وقتی مغز درجه حرارت را افزایش می دهد، شما احساس سرما و لرز می کنید. این احساس تب و لرز برای این است که بدن برای ورود میکروب ها در حال دفاع می باشد.

هنگامیکه تب برطرف شد و دمای بدن به 37 درجه طبیعی رسید، شما احساس گرما می کنید و عرق می نمایید. عرق کردن باعث خنک شدن بدن می شود.

6 -  بیمار شدن دلیلی برای عرق کردن

عرق کردن فقط به دلیل تب نیست. تعریق می تواند نشانه وجود آنژین (درد قفسه سینه)، حمله قلبی، عفونت، دیابت وپرکاری غده تیروئید باشد. برخی امراض از قبیل: سرطان و ایدز، می تواند باعث تعریق شبانه گردد. اگر شما بدون هیچ دلیلی عرق می کنید، به پزشک مراجعه کنید.

7 -  قهوه

در صبح نوشیدن یک فنجان قهوه، می تواند شما را بیدار کند و باعث تعریق گردد. قهوه باعث افزایش تعریق به دو طریق می شود:

– کافئین قهوه موجب تحریک سیستم عصبی مرکزی می گردد و این خود باعث فعال شدن غدد عرق می شود.

– گرمای بدست آمده از نوشیدنی گرم، باعث گرم شدن بدن و تعریق می شود.

8 -  غذاهای تند

غذاهای تند و ادویه دار، گیرنده های عصبی را تحریک می کنند و بدن فکر می کند که گرم است و عرق می کند.

9 -  یائسگی

در طی یائسگی، ترشح کم هورمون استروژن بر هیپوتالاموس و دمای بدن اثر می گذارد و باعث گرگرفتگی خانم یائسه می شود. این مهم نیست که چقدر هوا سرد است، گرگرفتگی باعث می شود که احساس کنید در درونتان یک کوره روشن است.

برای دفع گرمای اضافی، رگ های خونی در پوست گشاد می شوند و غدد عرق را وادار به فعالیت می کنند. با این کار احساس برافروختگی در شما کم می شود.

 

10 - مصرف زیاد الکل

مصرف الکل، باعث گشاد شدن رگهای خونی در پوست و افزایش تعریق می شود.

 

11 - عوارض جانبی برخی داروها

تعریق یکی از عوارض جانبی داروها می باشد، از جمله: داروهای ضد افسردگی، داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب ( NSAIDs)، داروهای فشار خون، داروهای سرطان و برخی داروهای دیابت.

12 -  سیگار کشیدن

نیکوتین موجود در سیگار باعث آزاد شدن ماده استیل کولین در بدن می شود. استیل کولین، غدد عرق را تحریک می کند و باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن می شود.

13 -  عاشق شدن

هنگامی که شما عاشق می شوید، مغز شما موادی همانند آدرنالین ترشح می کنند. این مواد به نام مواد شیمیایی عشق شناخته شده اند. این مواد باعث افزایش ضربان قلب، تعریق کف دست و دیگر علائم می شوند. 

14 -  بارداری

هورمون های ترشح شده در طی بارداری و افزایش سوخت و ساز بدن می تواند باعث تحریک غدد عرق و افزایش تعریق می گردد.

در این دوران باید مایعات کافی بنوشید تا بدن شما و جنین در معرض کمبود آب نباشند.

 

با این 10 توصیه می‌توانید از میزان تعریق بدنتان بکاهید و کمتر آزار ببینید.
1 - استرس‌تان را کم کنید.
تنش‌های بیش از حد روزانه و استرس باعث تعریق بیشتر می‌شوند. برای کاهش تعریق، کمی ‌آرام‌تر باشید و استرس خود را کنترل کنید.
2 - لباس نخی روشن و کفش چرمی‌ بپوشید.
الیاف طبیعی مثل کتان یا پنبه عرق را به خوبی به خود می‌گیرند، در حالی که الیاف مصنوعی آن را جذب نمی‌کنند و باعث رطوبت بیشتر آن ناحیه و بوی بد عرق می‌شوند، بنابراین بهتر است در فصول گرم، لباس‌های نخی نازک و روشن بپوشید که نور خورشید را کمتر جذب می‌کنند و خنک‌تر هستند.
بهتر است کفش را هم از نوع جلوباز و از جنس چرم انتخاب کنید، زیرا کفش‌های بسته آن هم از جنس مصنوعی، باعث تعریق بیشتر پا و بوی نامطبوع آن می‌شوند.

3 - عصاره مریم‌گلی استفاده کنید.
برخی گیاهان دارویی مانند «مریم‌گلی» باعث کاهش تعریق می‌شوند. می‌توانید روزانه 25 قطره از عصاره این گیاه را در لیوان آب بریزید و بنوشید، یا به طور موضعی در زیر بغل‌تان بمالید.

نکته: البته مصرف عصاره این گیاه به کودکان، زنان باردار و افرادی که در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند، توصیه نمی‌شود.

4 -  شام سبکی بخورید.
اگر شب‌ها در خواب زیاد عرق می‌کنید، قبل از خواب، شام مفصل نخورید، زیرا اگر چند ساعت قبل از خواب، شام سبکی میل کنید، غذایتان سریع‌تر هضم می‌شود و در نتیجه دستگاه گوارش مجبور نیست طی خواب فعال باشد و سموم را به شکل عرق از بدن دفع کند.

 5 -  از دئودورانت‌ها یا برچسب‌های ضدتعریق استفاده کنید.
برچسب‌هایی در بازار وجود دارند که با قرار زدن آنها در زیر بغل، عرق را جذب می‌کنند و اجازه نمی‌دهند روی لباس لکه‌ای بیفتد.دئودورانت‌هایی نیز وجود دارند که نه تنها بوی نامطبوع عرق را از بین می‌برند، بلکه میزان تعریق را هم تنظیم می‌کنند. در این روزها می‌توانید از آنها استفاده کنید.

6 -  مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار را کم کنید.
نوشیدن برخی مایعات از جمله چای، قهوه و نوشابه های کولا می‌تواند باعث افزایش تعریق در فصل‌های گرم شود. پس مصرف آنها را به حداقل برسانید.

7 -  اپیلاسیون را فراموش نکنید.
تعریق، عکس‌العمل طبیعی بدن برای کاهش دما و رساندن آن به دمای 37 درجه است. عرق ترکیبی از املاح و آب است و بوی نامطبوعی ندارد و آنچه باعث بوی بد آن می‌شود، باکتری‌هایی هستند که روی پوست زندگی می‌کنند و در محیط گرم و مرطوب مثل زیربغل تکثیر می‌شوند.

موهای این مناطق جایگاه مناسبی برای رشد باکتری‌ها هستند، زیرا رطوبت را در خود نگه‌می‌دارند.بهترین توصیه برای از بین بردن بوی نامطبوع عرق، اپیلاسیون (زدودن موهای زائد) زیربغل و پاها و شستشوی روزانه بدن با صابون یا شامپو و خشک‌کردن کامل بدن از جمله بین انگشتان پا است.

8 -  مقدار پروتئین دریافتی‌تان را متعادل کنید.
هضم غذا با افزایش دمای بدن همراه است. هر چه وعده غذایی‌ای که مصرف می‌کنید حاوی پروتئین بیشتری باشد، دمای بدنتان بالاتر می‌رود و بیشتر عرق می‌کنید. منابع پروتئین عبارتند از : انواع گوشت ها، تخم مرغ و حبوبات.

9 -  آب خیلی سرد ننوشید.
نوشیدن مایعات خیلی سرد باعث ایجاد تغییرات شدید دما در بدن و تعریق بیشتر می‌شود. بر خلاف آنچه تصور می‌کنیم، نوشیدن آب خنک باعث کاهش دما و خنک شدن بدن نمی‌شود. وقتی بدن خنکی آب را احساس می‌کند، عکس‌العمل نشان می‌دهد و سعی می‌کند خود را گرم کند و افزایش دمای بدن در این حالت، باعث تعریق بیشتر می‌شود.
برعکس وقتی مایع گرمی ‌می‌نوشیم، بدن سعی می‌کند خود را خنک کند. ولی از آنجا که نوشیدن مایعات گرم در تابستان دلچسب نیست، بهترین توصیه، مصرف مایعاتی است که دمای ولرم دارند.

10 - غذاهای کم‌ادویه بخورید.
ادویه‌‌ها می‌توانند باعث بالا رفتن دمای بدن و افزایش تعریق شوند. مصرف سبزی‌هایی نظیر سیر و پیاز نیز روی بوی عرق تاثیر می‌گذارد و آن را بدبو می‌کند.برخی موادغذایی حاوی روی نظیر نان گندم سبوس دار هم همین تاثیر را دارند، اما بدن به روی نیاز دارد و نمی‌توان منابع حاوی آن را از برنامه غذایی حذف کرد.
نیازی نیست با فرارسیدن فصل‌های گرم سال، ادویه را کاملا از برنامه‌غذایی خود حذف کنید، فقط کافی است میزان آن را کاهش دهید.

 

توصیه های درمانی دیگر

مصرف ریشه درخت کتان از زیاد عرق‏ کردن‏ جلوگیرى مى‏ کند و بخور آن را براى سردى در دماغ مریض مفید گفته‏ اند. سوخته آن نزف خون را مى‏ بندد.[5]

کسی که زیاد عرق می کند، زیر پایش را حنا بگیرد، حنایی که با مقداری سوسن و گلاب مخلوط باشد.[6]

علف- هفت‏بند مرغان‏: سى تا پنجاه گرم از آن را در یک لیتر آب جوشانده بعد آن را صاف و با قند شیرین سازید صبح و ظهر و شب هر بار یک فنجان بنوشید. مدرّ و قابض و تونیک است و کاهش‏ عرق‏ مفرط و کم شدن اخلاط آنها اثر مفید دارد.[7]

اعضاى هوایى گیاه کتان معمولى طبق نظر حکماى طب سنتى از نظر طبیعت سرد و خشک است و پوشیدن لباسى که پارچه‏اش با الیاف کتان معمولى بافته شده باشد، بدن را خنک مى‏کند و موجب کاهش‏ عرق‏ و خشک شدن عرق مى ‏شود.[8]

نسخه براى عرق بدبو: نسخه خوردنى- روزانه 5 گرم مرهم گلى را به مدت زیادى مصرف نمایند این مقدار را جوشانده در دو نوبت مصرف کنند و مدام حمام و دوش آب بگیرند. بدن و لباس‏ها را پاکیزه و تمیز نمایند و مواد گوشتى کمتر مصرف نمایند.

شستشوى محل بدبو به وسیله بابونه شیرازى یا بسباسه یا مورد یا گلنار یا پوست انار یا پوست و برگ میوه کاج یا مریم گلى مقدار کافى از داروهاى فوق را تهیه کرده در آب جوشانده صاف نموده شستشو نمایند.

زیادى عرق‏: گاهى بعضى از جاهاى بدن بیشتر از سایر جاها عرق مى‏ کند و این غیر از عرق عمومى است براى برطرف کردن آن از دستور زیر استفاده مى ‏شود.

نسخه: [1]  عاقرقرحا، فلفل، گل ارمنى و بابونه شیرازى را نرم کوبیده (از هرکدام به مقدار کافى) در آب چوب کاج یا میوه کاج حل کرده مرتبا بمالند. یا با آب ترشک، آب بومادران و مریم گلى محل را شستشو دهند. به‏طور کلى اگر عرق فردى بدبو باشد مى تواند مدتى روزانه 5 گرم مریم نخودى را جوشانده صبح و عصر میل نماید و از داروهاى خوش ‏بوکننده عرق نیز استفاده کند.

اما این ‏گونه افراد باید مرتبا حمام گیرند و از خوردن غذاهاى چرب، سرخ ‏کرده، مانده و غلیظ کمتر استفاده کنند.

عرق کردن زیاد مجددا نکات بهداشتى زیر را خاطرنشان مى ‏سازد. [2] اگر به علت زیاد خوردن غذاهاى چرب و پرانرژى باشد با کم‏ کردن غذا و کمى ریاضت رفع آن خواهد شد. خوردن برنج، سماق، گشنیز، عدس، شربت عناب، شربت زرشک، شربت رب انار، آب لیمو و خوردن ترشیجات از عرق کردن جلوگیرى مى‏نماید. مالیدن مازو، سفیداب قلع و گل ارمنى و مردار سنگ با گلاب و آب مورد یا مالیدن گل سرخ، گلنار، اقاقیا، مازو، سفیداب قلع، گل ‏ارمنى و مردار سنگ با گلاب و آب مورد یا مالیدن گل سرخ، گلنار، اقاقیا، مازو، کندر با گلاب، شستن بدن با گل ریواس و مورد از عرق کردن مى‏ کاهد. باید توجه داشت که عرق ‏هاى بدن را نبایستى مکرر پاک کرد زیرا این کار خود باعث ازدیاد عرق خواهد شد. از جمله نکاتى که در کم‏ کردن‏ عرق‏ بدن مؤثر است یکى پاک نکردن آن و دیگرى مالیدن مورد، گلنار، آرد نخود و پوست انار است، نیز خوردن روزانه 5 گرم غاریقون نرم کوبیده در نصف استکان عسل نیز مفید مى ‏باشد.

نسخه ضد عرق کردن زیاد [3]: مریم گلى 15 گرم‏، گل زوفا 10 گرم‏، پوست میوه گردو 5 گرم‏، همه را نیم‏کوب کرده 7 روز صبح و عصر جوشانده میل شود.^[9]

زیادى ترشح عرق‏: ترشح بیش از اندازه طبیعى عرق بچند حالت مشاهده مى ‏شود.

1- ترشح بیش از حد عرق محدود به قسمتهاى مخصوصى از بدن است در این افراد کف دست کف پا، زیر بغل، زیر پستانها و کشاله ران بیش از اندازه طبیعى عرق مى ‏کند بنظر روانپزشکان این تعریق غیر طبیعى منشاء عصبى و روانى دارد و بیشتر در افراد عصبى‏ مزاج مشاهده مى ‏شود دلیل آنان این است که این‏ گونه افراد در هنگامى که آرامش عصبى دارند کمتر عرق مى ‏کنند در مقابل پزشکان سنتى معتقدند نقاطى که بیشتر عرق مى ‏کند داراى غدد مولد عرق بیشتر مى ‏باشند.

2- در عده‏اى از افراد تنها یک عضو از اعضاء بدن ترشح بیش از حد طبیعى دارد این افراد معمولا افرادى سالم و بدون عیب مى ‏باشند روانپزشکان این حالت را هم مربوط به وجود حالت اضطراب در شخص مى‏دانند اما مشاهده مى ‏شود که در حالت آرامش کامل عصبى نیز عضو مورد نظر در این افراد مرتب عرق مى‏کند و اضطراب در کم و زیادى آن موثر نیست پزشکان سنتى علت این امر را وابستگى عضوى به عضو دیگر مى ‏دانند مثلا معتقدند افرادى که معده ‏اى قوى دارند کف دستهایشان بیشتر از سایر افراد عرق مى‏ کند به‏هرحال این‏گونه تعریق نقص و عیبى براى بدن نیست و مبارزه با آن هم صلاح نمى ‏باشد مگر بطور موضعى و موقتى نه با داروهاى خوراکى. مثلا مى‏توان براى کم‏ کردن‏ عرق‏ دست‏ها مدتى آنها را در محلول کلروآلومینیم و پرمنگنات پتاسیم گذاشت و یا از پودرهاى خشک ‏کننده استفاده نموده بعلاوه باید عرض کرد چنانچه افرادى که دستهایشان‏ زیاد عرق مى‏کند پوست مار را پودر کرده و در کف دست‏ها بمالند و یا مار کشته ‏شده را مقدارى در دست بگیرند تا ماده‏اى که در پوست بدن او هست به کف دست‏ها آغشته شود عرق کف دست‏ها را بمقدار کافى نقصان مى ‏دهد.

3- گاهى ازدیاد ترشح عرق عمومى و مربوط به کل بدن است این افراد نیز دو گروه مى‏ باشند.

عده‏اى در اثر بیمارى خاصى که دارند مانند مرض قند، کم‏خونى، چاقى و پرکارى غده تیروئید بیش از حال طبیعى عرق مى ‏کنند گروه دیگر افرادى هستند که فشار و نحوه گردش خون در پوست بدنشان بفرم خاصى است و یا تعداد غدد مترشحه عرق در پوست بدن آنان از سایر افراد بمراتب بیشتر است و در نتیجه مقدار ترشح عرق نیز در آنان از حالت طبیعى بیشتر مى ‏باشد.

افرادى که زیاد عرق مى‏کنند باید بدن خود را مرتب شستشو دهند تا از پرورش میکروبها در روى پوست بدن بخصوص در زیر بغل و لاى انگشتان پا و کشاله ران جلوگیرى شود و بمحض احساس بوى بد و ناپسند از عرق بدن خود باید بدانند که قارچها یا باکتریها و یا مخمرها در روى بدن آنان اسکان یافته و باعث بوى نامطبوع شده‏اند در این حالت لازم است با صابون‏هاى ضدعفونى‏ کننده بدن خود را شستشو دهند. در عده‏اى از افراد باوجود استفاده از صابونهاى گند زدا باز هم بوى پایشان زایل نمى‏ گردد این افراد مى‏توانند برگ سداب و برگ مورد را تواما جوشانده و پاى خود را مدتى در آب این دارو بگذارند و جوراب و کفش‏هاى خود را نیز با این آب شستشو دهند.[10]

هاشم مالکی

آبان 1393

www.tebislsmi.blogfa.com

 

 

 

 

 

---

[1] - طب سنتى خسروى: درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى و مواد طبیعى، ص: 127

[2] -  کناش فی الطب، ص: 251

[3] - التصریف لمن عجز عن التألیف، ص: 190

[4] - قانون (ترجمه شرفکندى)، ج‏6، ص: 273

[5] - دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏1، ص: 414

[6] - کامل الصناعة الطبیة، ج‏3، ص: 116

[7] - اسرار گیاهان دارویى، ص: 1114

[8] - معارف گیاهى، ج‏5، ص: 251

[9] - نسخه شفا - گل و گیاه، ص: 354

[10] - طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 231